Lu cioscu (o ciospu) è nu niguzziettu ppi la vìnnita di vìppiti frischi priparati ô mumentu. La storia di li cioschi si perdi ntô tempu e la sò urìggini s’attrova sicuramenti nta li “acquaroli” ; chissi eranu vinnituri ambulanti di acqua e zammù o acqua e limuni e eranu prisenti nta quasi tutti li paisi dâ Sicilia e, speci nta la stati, dàvanu nu sirvizziu assai apprizzatu di tanti cristiani ‘n cerca di rifriggeriu.

Cioscu ppi vìnnita di vìppiti - Chiazza Umbertu - Catania

Ntô catanisi, l’acqua e zammù o acqua e limuni vinìa arrifriscata cu la nivi purtata di l’Etna, unni si nn’attruvava abbunnanti d’intra caverni di nivi pirenni.

L’acquaroli ambulanti, cû tempu, si trasfurmaru e addivintaru putieddi fissi, dislucati nta li chiazzi cchiù di passìu di li citati; la furma architittònica di chissi è sicuramenti di urìggini àrabba e, pigghiannu p’asempiu li cioschi cchiù antichi di la cità di Catania, sunnu fatti cu na furma esagunali, cu lu tettu di lignu e nta ogn’una di li sei parti c’è fatta na finestra cu la mènzula e na tittoia , unni è pussìbbili urdinari, vìviri e arriparàrisi di lu suli.

Passannu l’anni, a Catania s’accumincia a usari l'acqua naturali frizzantina pigghiata nta li funti di lu virsanti sud-ovist di l'Etna e appoi s’accumanciaru a usari li sciroppi e doppu lu seltz. Li sciroppi, ntô principiu eranu di picca gusti e s’usàvunu principarmenti chiddi di li famusi vìppiti Fabbri, ma appoi cû tempu li ciuscari catanisi s’andustriaru e passaru a la pruduzzioni dè sciroppi: e accussì ntê cioschi s’attròvunu oi vìppiti priparati cu sciroppi fatti direttamenti d’iddi: sapuri di mannarinu, urzata, tamarindu e vìppiti novi comu lu "sciampagninu" (cidrata cu acqua e seltz).

Li cioschi di Catania cancia

Lu cioscu nta la cità di Catania nun è sempricimenti nu postu di ristoru, iddu rapprisenta ppi ogni catanisi nu puntu di ritrovu, unni è facili accuntrari, di jornu e di notti, n’amicu, nu cunuscenti, quarc’unu cu cui scangiari quattru palori.

Ci nni sunnu na bizzeffa misi nta tutta la citati: a chiazza Umbertu, a chiazza Jolanda, ô Burgu (chiazza Cavour), a chiazza Roma, a chiazza di la Borsa, a “fera û lune”, e chissi ppi muntuari chiddi cchiù frinquintati ô centru.

Lu fattu di jiri o cioscu ppi nu catanisi è na tradizzioni ca accumincia cchiù di cent’anni fa e ca nun havi nuddu parauni nta àutri lochi siciliani o di fora; macari la tradizzioni di li vìppiti è tutta particulari: nta àutri posti si po’ vìviri o "Chioscu" na coca, na birra, n'acqua minirali, ccà si vivi nu mandarinu e limuni o nu seltz limuni e sali.
Quarcunu di ssi cioschi arresta apertu quasi 24 uri ô jornu e ppi 365 jorna all’annu, pirchì la tradizzioni dô cioscu nun finisci cu la fini di la stati. Pi lu pòpulu di la notti, è n’abbitùdini passari dô cioscu prima o dopu na jiuta ô cìnima, oppure ‘n pizzeria, o a discuteca e fari l’ùrtimi cummenti prima di cuncrùdiri la sirata.

Unu di li cchiù antichi e friquintati cioschi è chiddu di Giammona, a chiazza Umbertu; li sò sciroppi (fatti d’iddu stissu) sunnu fantàstichi: na vìppita assai scigghiuta è lu seltz cû sciroppu di mandarinu e limuni, ca pigghia accussì lu sapuri duci di lu mandarinu e l’aspru dû limuni; ppi diggiriri si pigghia lu selz cû tamarindu e limuni e tanticchia di bicarbunatu; c’è appoi lu sciroppu di mandarinu virdi e tanti àutri sciroppi strugghiuti sempri nta nu beddu biccheri di seltz friscu; la vìppita tradizziunali, ca veni pigghiata cchiù friquintamenti nta la stati p’astutari la siti, è lu seltz-limuni e sali.

Curiusità cancia

A Catania lu finominu dê cioschi accumincia versu la fini di l'ottucentu, a via Etnea.
Lu cioscu di Costa s’attruvava ntâ chiazza Stesìcuru; lu cioscu Vezzosi era ntâ chiazza Domu, ‘n pizzu â cantunera cu la via Garibardi; chiddu di Giammona, era a la Colliggiata. Ma ntê primi anni dû novicentu n'urdinanza dicidi ca la vista di li signore fremme a dissitàrisi ô cioscu turbava l'òrdini pùbbricu, e accussì li cchiù vecchi cioschi stòrici di Catania foru trasfiriti unni sunu misi ora.

 
Wikimedaglia
Chista è na vuci nzirita nni l'artìculu n vitrina, zoè una dî mègghiu vuci criati dâ cumunità.
Fu arricanusciuta lu 2007

S'hai traduciutu n'artìculu o hai criatu na vuci e riteni ca sia lu casu di fàrila canùsciri picchì è cumpreta n tuttu, signàlila. Naturalmenti, sunnu boni accittati suggirimenti e canciamenti chi mìgghiùranu lu travagghiu.

Signala na vuci          Archiviu         Talìa tutti l'articuli n vitrina

Sta vuci è na difinizzioni sìmprici di na palora n sicilianu. Lu sò cuntinutu pò èssiri migghiuratu.
Lingua Siciliana
Cosi di tutti jorna - Azzioni umani - Prufissioni - Sprissioni Tipici - Lingua Siciliana