Nomenclatura Binomiàli/Calabbrisi-Parmi

abbiccidariu St'artìculu è scrittu n calabbrisi di Parmi (RC), si stai circannu l'artìculu scrittu n sicilianu standard vidi Nomenclatura Binomiàli.


'A nomenclatura binomiàli, o nomenclatura binomia, èsti na convenzzioni "standard" utilizzata 'ntâ sistematica pe' conferiri û nomu pe' na specî. Comu suggirisci û termini binomiàli, û nomi scientificu î na specî veni faciùtu dâ na combinazzioni î 'ddu nomu:

  • Û nomu dû giniri a cu 'pparteni 'a specî
  • Nu epitetu chi carattirizza e distingui 'dda specî îll'authri 'ppartenenti 'a 'ddu gìniri.

Û primu termini (nomu giniricu) porta sempri l' iniziali maiuscola, mentri û secundu terminu (nomu spicificu) veni scrittu 'n minuscolu; tutti i 'ddui nomu vannu 'noltri scrivuti 'n corsivu (Esempiu Homo sapiens). Quandu û giniri fu prima trattatu 'ntô testu o quandu furu già ilencati quarchi specî î 'ddu giniri, û nomu giniricu pò essìri 'bbreviatu c'a sò littera 'nizziali (H. sapiens) ma non havi mai essìri ommessu. Sulu 'n rari occasiuni 'st'abbreviazzioni veni usata comunementi ô postu dû nomu completu. Pe' esempiu û batterio Escherichia coli veni spessu 'ndicatu sulu comu E. coli.

Storia cancia

L'usu dâ nomenclatura binomiàli 'nc'èsti pe' Linneu, c'adottau pe' û so' sistema î classificazzioni scintìfica, basatu supra l'osservazzioni dî diversi carattiristichi dî speci viventi. Pe' 'stu motivu, èsti idea comuni crederi ca Linneu puru l'inventùri dâ nomenclatura binomiàli. 'N rialtà, 'sta semplici, ma 'lltrittantu grandi, idea fu conceputa î Gaspard Bauhin, nu botannicu vivùtu oltri 100 anni prima î Linneu, chi l'adottau pe' na classificazzioni supra i chianti.

Lista dî termini latini e greci cumuni 'ntî nomu scintifici cancia

Paroli latini e greci

(o parti d'iddhi)

lingua

L=Latinu G=Grecu

Traduzzioni
albus L jancu
arcticus L articu
argentatus L argentatu
australis L miridionali
bengalensis L Bengala, India
borealis L boriali
brachy G curtu
carbo L carbuni
caulos G gambu, fustu
caudatus L cu 'a cuda
cephalus G testa
chloro G virdi
-cola L -geno, abbitanti
cristatus L cristatu, cu 'a crista
cyano G cianu, azzurru
dactylus G jìditu
deca G deci
dermis G pèddhi
diplo- G doppiu
dodeca G dudici
dolicho- G 'llongatu
domesticus L domesticu
dorsalis L dursali
dukhunensis L Deccan, India
echinus G spini
ennea G novi
ennea G novanta
erythro G russu
familiaris L comuni
flora L fhiuri
folius L fogghia
fuscus L marruni scuru
fulvus L giallu
gaster G stomacu
glycis G dùci
halo G sali
hecta G centu
hendeca G undici
hepta G setti
heptacota G settanta
hexa G sei
hexacota G sessanta
hibernicus L Irlanda
hortensis L giardinu
icosa G vinti
indicus L Indianu
lateralis L laterali
leucus G jancu
lineatus L rigatu, a strisci
ludovicani L î Ludovicu
maculatus L maculatu
major L maggiuri
maximus L massimu
melanus G niru
minimus L minimu
minor L minuri
montanus L muntanu
morphos G forma
morph- G forma
mauro- G scuru
niger L niru
nona L novi
nothos G fintu, bastasu
notos G miridionali
novaehollandiae L Australia
novaeselandiae L Nuova Zelanda
noveboracensis L New York
obscurus L oscuru
occidentalis L occidentali
octa G ottu
octaconta G ottanta
oeos- G tubbolari
officinalis L medicinali
orientalis L orîntali
ortho- G dirittu
pachys G robbustu
parvus L picciulu
pedi- L pedi
pelagius G oceanicu
penta- G cinqu-
pentaconta G cinquanta
petra G petra
phyllo G fogghia
phyton G chianta
platy G chiattu
protos G primu
pseudo- G simili a
pteron G ala
punctatus L puntigghiatu
repens L striscianti
rhiza G radici
rhytis G corrugatu
rubra L russa
-rostra- L beccu
rufus L russu
sativus L siminatu
saurus G lucetrula
sinensis L Cina
stoma G vùcca
striatus L striatu
sylvi L vòscu
tetra- G quattru-
tetraconta G quaranta
tinctorius L colaranti
tomentosus L pilusu
trich-, thrix G capiddhu
triconta G trenta
-ura G dâ cuda
variabilis L variabbili
variegatus L varîgatu
ventrus L vìntri
verrucosus L dâ pèddhi rugusa
viridis L virdi
volans L vulanti
vulgaris L cumuni