Carbòniu
Lu carbòniu è l'elementu chìmicu dâ tàvula piriòdica di l'elementi ca havi comu simmulu "C", lu sò nùmmuru atòmicu è 6 e lu pisu atòmicu è 12,01. Lu carbòniu è nu nun mitallu titravalenti, stàbbili a timpiratura urdinària; a timperàtura àuta si cummina cu ussìgginu, sùrfuru, siliciu, boru e cu tanti assai àutri mitalli.
Li cumposti si spàrtunu nta dui classi: no-urgànichi e urgànichi. Li cumposti urgànichi sù assai comu nùmmuru , picchì l’àtumi di carbòniu hannu la pruprità di comminàrisi tra d’iddi e furmanu longhi catini o strutturi a aneddu. Tra li cumposti, sparti di l'anidridi carbònica (o biòssitu di carbòniu) CO2, havi mpurtanza l'òssitu di carbòniu CO, assai tòssicu picchì s’arrinesci a cumminari cu l'emuglubbina dû sangu pi 200 voti cchiù assai di quantu po’ fari l’ussìgginu. Lu carbòniu si furma ‘n modu spuntàniu nta tutti l’abbruciamenti ncumpleti.
