Elettrumagnetismu (artìculu 'n calabbrisi)

Cercamu perzuni de Calabbria nteressati a scrìviri artìculi, grandi o pìcculi, 'n calabbrisi pe' 'u nostru progettu nciclupèdicu Wikipedia. Nci potìti scrìviri chidu ca volìti (pe' esempiu l'artìculi supra 'i cumuni calabbrisi). Ma pe' favuri, lasciàti una traduzioni d'i paroli diffìcili e ndicàti 'a pruvenienza de 'a parrata calabbrisi usata. Nun mporta se siti riggitanu, catanzarisu, cusentinu, de Cutroni, o de Vibbu, sempri calabbrisi siti! Grazi.

abbiccidariu St'artìculu è scrittu 'n calabbrisi di Catanzaru (CZ), si stai circannu l'artìculu scrittu 'n sicilianu standard, vidi Elettrumagnetismu.


Dehiniziuna cancia

L' elettrumagnetismu esta 'a parta d'a hìsica cchi studia l'interaziuni tra magnetismu ed elittricità.

Magnetustatica Elettrustatica Elettrumagnetismu
     
     

[L'atri dui hormuli vannu cangiati!!]

Relaziuna tra campu elettricu e campu magneticu cancia

Una d'e leggi cchi stannu a la basa dell'elettrumagnetismu esta 'a legge de Faraday-Neumann-Lenz:

  ;

pp'a prima vota hurunu misi in relaziuna campu elettricu e campu magneticu.

Esperimentu 'e Michael Faraday cancia

Tuttu ava iniziu 'e 'na esperienza de Faraday cchi s'accorgiu ca nu circuitu (dittu primariu), percorsu de 'na correnta variabbile 'nto u tempu e custituitu de 'na resistenza e de 'na batteria, esta capacia ma trasmetta 'na correnta ditta correnta indotta 'ntra 'natru circuitu (dittu secundariu) collegatu sulu a 'nu amperometru.

 

duva M esta 'a costanta de induziuna elettrumagnetica cchi ava comu unità 'e misura [Wb/A] = [H], e cchi dipenda d'a horma (infatti 'u campu magnaticu cangia cc'a horma), d'a dimensiuna, e d'a dispusiziuna d'a superficia 'ntro u spaziu (infatti u flussu d'o campu magneticu carculatu comu:

 


  • ppe   ;
  • ppe   esta massimu;
  • ppe   dipenda dall'angulu).

Si subba u secundu circuitu s'inseriscia nu generatora 'e correnta, chiss'ultimu 'nducia nu hlussu elettrumagneticu 'nto u primu circuitu cc'a stessa prupurziuna; ppe chissu motivu 'a costanta 'e induziuna esta ditta mutua induziuna.

Contribbutu 'e Franz Ernst Neumann cancia

Quandu u campu magneticu vena 'nduciutu 'nto u secundu circuitu, 'a horza de Lorentz causa 'nu squilibbriu 'e carichi e l'elettruni si moticanu lungu u circuitu; si horma daccussi 'na horza elettrumotrice, quantificata 'e Neumann, cchi s'oppona 'a la horza 'e Lorentz hin'a quandu u flussu elettrumagneticu 'nduciutu varia 'nto u tempu.

 

Intuiziuna 'e Heinrich Friedrich Emil Lenz cancia

Partendu dall'idea ca nu circuitu 'on esta 'n gradu ma distingua i cuntributi d'a correnta 'nduciuta (cchi si summa vetturialmenta a lu hlussu esternu) ma cchi risenta sulu d'o hlussu totala cchi attraversa 'a superficia, e cunsiderandu ca 'a correnta 'nduciuta po rinforzara o 'ndebbolira u hlussu esternu secundu si i dui campi megnetici sunnu cc'u stessu versu oppuru a lu contrariu, e tenendu presenta ca si u campu 'nduciutu hussera ccu u stessu versu d'o campu esternu 'n modu ma l'accentua all'infinitu s'avera energia elettrica gratis violandu u principiu 'e conservaziona dell'energia; si giungia 'a la cunclusiuna d'o hisicu H.F.E. Lenz pp'o quala u versu d'a correnta 'nduciuta esta tala ma s'oppona 'a la variaziuna d'o hlussu ca 'a genera. Pp'e chissi motivi 'ntra 'a hormula cchi esta 'a la basa dell'elettrumagnetismu si minta u signu menu.

Correnti 'e Foucault cancia

Vuci currelati cancia


Fìsica
Acùstica | Astrofìsica | Elettrumagnetismu | Fìsica nucliari | Fìsica dî particeddi | Miccànica (fìsica) | Miccànica quantìstica | Òttica | Tiurìa dâ rilativitati | Termudinàmica