Ergastru

Ntra li liggi dû codici pinali talianu, l' ergastru è la cunnanna cchiù àuta ca pò èssiri data a cui hà fattu n'attu criminali assai gravi, comu putissi èssiri, p'asèmpiu, l'ammazzatina di un cristianu; ssa cunnanna cunzisti ntô livari la libbirtati pirsunali pri tuttu lu tempu di quannu lu carzaratu pò campari, cu l'òbbricu dû travagghiu e di èssiri di notti isulatu.

Tanti studiusi di liggi, dìciunu ca l' ergastru cuntrasta câ Custituzzioni dâ Ripùbbrica Taliana, quannu, cu l'artìculu 27 d'idda, dici ca la pena hà sèrviri pri ri-educari lu cunnannatu e non sulu pri punìrilu pê riati fatti.
Ci fu, ntô 1981, nu referendum dû pòpulu, ma la dumanna pri livari l’ergastru dô còdici pinali talianu vinni rispingiuta; lu carzaratu, pirò, câ rifurma carzarària dû 1986, havi la pussibbilitati d'aviri pirmessi pri nèsciri dô càrziri e, doppu ca s'hà fattu vint'anni ddà dintra, pò aviri la semi-libbirtati; passati vintisei anni, si nta ssu tempu hà tinutu na cunnutta bona, pò aviri la libbirtà cunnizziunali.
Pê carusi di etati cchiù nica di diciarott'anni, la Corti Custituzziunali cci livàu la pena di l'ergastru pirchì chissa è ncumpatìbbili cu la finalità rieducativa dû minuri.