Eròdutu

"Poichì, siddu si prupunissi a tutti l'òmini di faciri na scelta ntra li varî tradizzioni e li si mmitassi a scigghìrisi li cchiù beddi, ciascunu, doppu uppurtuna riflissioni, prifiririssi chiddi dû sô paisi: tantu a ciascunu pàrinu di granni longa megghi li propî custumanzi." Eròdutu - Storî, libbru III, 38.

Eròdutu, 'n grecu Ἡρόδοτος, Herodotos (Alicarnassu 484 a.C. ca. - 425 a.C. ca.). Stòricu grecu famusu p'aviri discrivutu paisi e pirsuni d'iddu canusciuti 'n nummurusi viaggi. 'N particulari scrivìu a riguardu dâ mmasioni pirsiana 'n Grecia.

Biografìa

Nasciutu di na famigghia aristucràtica d' Alicarnassu, 'n Asia minuri, cu sangu pi mitati grecu e pi mitati asiàticu. La matri, Dryò, era nfatti greca mentri lu patri, Lyxes, asiàticu. Campau accussì ntâ sô citati di nàscita nzinu a quannu, doppu aviri participatu a na suddivazzioni contra lu tirannu Ligdami, fu custrinciutu a l'esiliu supra l'ìsula di Samo. Riturnau 'n patria ntornu ô 455 AC vidennu accussì la cacciata, forsi cullabburànnuvi, di Ligdami. Doppu anticchia tempu partìu pi viaggi ca ci pirmitteru di visitari granni parti dî lochi tuccati dû Miditirràniu urintali, n particulari modu l'Eggittu. Suggiurnau a longu a Ateni ntornu a l'annu 447 AC, unni canuscìu Pèricli e Sòfucli, p'appoi stabbilìrisi ntâ culonia greca di Turi, ntô Sud Italia, ntô 444 AC. La tradizzioni voli ca murìu nta l'anni succissivi â scattata dâ Guerra dû Pilupunnesu, cumminziunarmenti ntô 425 AC, ntâ citati di Turi. 'N rialtati, locu, data e circustanzi dâ sô morti rimàninu ancora scanusciuti.

Picca àutru si sapi dâ vita privata dû stòricu.

L'òpira

E' ritinutu lu "patri dâ storia" 'n quantu, ntâ sô òpira dî "Storî" (Ιστοριαι), ca 'in grecu signìfica nchiesta, cerca di ndividuari li causi ca purtaru â guerra ntra li "poleis" uniti dâ Grecia e lu mperu pirsianu punènnusi nni na pruspittiva stòrica utilizzannu la nchiesta e diffidannu dî ncerti risuconti dî sô pridicissura. Altrisì è cunziddiratu macari lu "patri di l'etnografìa" grazzî ê sô discrizzioni dî pòpuli cussidditti "bàrbari" (Pirsiani, Eggizziani, Medi e Sciti) ca, sippuru cu tanti nisattizzi, ammòstranu nu pinzeru graputu e na granni capacitati d'assirvazzioni. St'apirtura mintali e curiusitati versu culturi nun grechi pò èssiri spiegatu pinzannu a lu locu di nàscita dû stòricu. Alicarnasso era, nfatti, na citati greca dî varî tradizzioni e 'n forti cuntattu cû munnu "bàrbaru".

Bibliografìa

1997 "Storie" (Ιστοριαι) , Newton & Compton, Roma, ISBN 88-8183-434-0

Culligamenti sterni

Testu ntigrali dî "Storî" traduciutu 'n talianu

Fonti

La fonti di st'artìculu è Uicchipidia Taliana:

http://it.wikipedia.org/wiki/Erodoto