Finòminu

Nu finòminu (di lu grecu anticu φαινόμενoν, pl. φαινόμενα - phenomena) eni di solitu cunzidiratu n'iventu ca su poti ussirvari. Ntâ l'usu cchiu pupulari si senti a ddiri ca ppi finòminu ci s'arrifirisci a n'iventu straurdinariu.

Nu soffiru ca s'adduma eni n'iventu ussirvabbili: nu finòminu.

Fìsica

Ntâ fìsica nu finòminu putissi ssiri na carattiristica dâ materia, di l'inirgìa di lu spazziu-tempu.

Pâ esempiu Isaccu Newton fici ussirbazziona di lu finòminu di l'orbita lunari.

Macari a Galileu Galilei ci pigghiau di fari ussirbazziona supra a li finòmina c'avièunu a cchi fari cu lu pendulu.

Utilizzu ntâ filusufìa

Ntâ filusufìa l'usu dâ palora finòminu s'addifirenzia di l'autri usa picchini ci s'arrifirisci di solitu a chiddu ca pircipisciunu li sienza.

Li finòmina putissiru ssiri pircipita attraversu li sienza di na pirsuna uppuri câ mmagginazzioni.

Lu tèrmini trasìu nta l'utilizzu dâ filosufìa cuntimpurania ccu Immanuel Kant, unni iddu sintìa a ddiri na cosa ca era l'oppostu di numinu.