Pòvira-bedda
| Pòvira-bedda | ||
|---|---|---|
 | ||
| Dû libbru: | Fàuli, nueddi e cunti pupulari siciliani | |
| Dâ ricota: | Biblioteca delle tradizioni popolari siciliane | |
| Â cura di: | Giuseppi Pitrè | |
| Situ Web: | Fàuli, nueddi e cunti pupulari siciliani: Vulumi 1; Vulumi 2; Vulumi 3; Vulumi 4 | |
Pòvira-bedda e' nu cuntu chi fa parti dâ ricota di Giuseppi Pitrè: Fàuli, nueddi e cunti pupulari siciliani, cumprinnuta di quattru vuluma chi 'n turnu fannu parti dî vinticincu vuluma dâ Biblioteca delle tradizioni popolari siciliane.
Stu cuntu vinni cuntatu a Pitrè dû sig. Mattia Di Martino di Notu. La parrata di Notu, lu rausanu, e' assai particulari, unni lu sonu «cchi-» o «chi-» perdi l'«h» e addiventa «cci-» o «ci-»; p'asempiu ciavi pi chiavi, ciamava pi chiamava, cianu pi chianu, ecc. Pitrè ritinìu sta furma rausana di stu cuntu, e chissa veni trascritta ccà sutta comu cci scrissi Pitrè.
Cuntu
canciaNa vota cc'era na vèccia ca avìa na niputi bedda, e pi campari stàvanu spiranza di tuttu chiddu ca cci dàvunu li bonifatturi. Chista si ciamava Pòvira-bedda. Nu jornu passau nu zannu, unu di chiddi ca vannu caminannu cu la scusa d'anniminari la vintura pi scippari dinari a li pòviri fìmmini ca ci crìdinu, e si misi tantu ncuttu cu Pòvira-bedda, ca la pirsuasi a numinàrisi la vintura. La pòvira picciotta nun avìa chi dàricci; ma lu zannu, ca avìa vistu na frazzatedda stinnuta 'n cianu a lu suli, si cuntintau di chissa e, fattu lu pattu, accuminzau a fari la sòlita cruci nta la manu di la picciotta e ci dissi, ca s'avìa a pigghiari lu Re pi maritu. Pòvira-bedda si fici na risata, ma puru cci misi pinzieru, e accuminzau a ciràrisi la testa. Ora sta casi di la picciotta era sutta lu palazzu di lu Re, e nta dda jurnata quannu lu zannu ci anniminau la vintura, lu Riuzzu si truvau affaciatu e arridiennu ci dissi a Pòvira-bedda:
- «La frazzatedda la pirdisti
- Ma lu Figghiu di Re nun l'avisti!»
Pòvira-bedda ci arrispusi: – «Chi mi mmporta?
- Chiddu di susu e chiddu di jusu
- Lu Figghiu di lu Re m'ha 'ssiri spusu.
- Spieru a Diu,
- Lu Figghiu di lu Re ha 'ssiri miu;
- Spieru a Diu e a tutti li Santi
- Lu Figghiu di lu Re ha 'ssiri ê mei canti.»
Lu Riuzzu ci arridìu, ma ntra lu cori ci arristau na ciaitedda, ca nun ci potti sanari mai. Pigghiamu ora a la pòvira veccia ca s'arricôsi e nun truvau la frazzatedda: accuminzau a pilàrisi tutta e a fari tanti vuci, ca lu Riuzzu pi cuntintalla ci ni fice dari una di li soi. Nantu li jorna passàvanu, e lu Riuzzu nun avìa àutru pinzieru ca di fari li vissicanti a Pòvira-bedda, dicennuci la sòlita storia, mentri ca nta lu so cori accuminzava a svampari lu focu ca cci addumava pi idda. – Un jornu so matri, la Riggina, ca s'avìa addunatu di sta scena, pinzau di giustu, pri quitari a lu Riuzzu, di maritallu, e ci ni parrau. Lu figghiu ci arrispunnìu, ca si maritava quannu idda ci purtava na picciotta ca avissi assimmighiatu a Pòvira-bedda. La Riggina si misi ntra li spini 'n sintennu stu discursu di lu Riuzzu, ma puru truvau lu modo comu niscìrissinni. Nfatti, cumminau un matrimoniu cu na Rigginotta, e si la fici vèniri a lu palazu; poi ciamau a la veccia a ci dissi ca vulìa Pòvira-bedda pi falla spusari cu lu Riuzzu mmeci di la vera spusa, mentri iddu vulìa na picciotta ca ci assummighiassi tutta. La veccia ci cuntau lu passatu a la niputi, ca nun si lassau prïàri a jìrici. A la dumani a sira, Pòvira-bedda, vistuta, figuràtivillu comu, s'apprisintau 'n facci a lu Riuzzu, ca vidènnula, nun appi chi diri, e si spusau. Jamu ca Pòvira-bedda nun circava di curcàrisi mentri era avvisata di la Riggina di nficcàrisi sutta lu lettu pi fàciri curcari a la vera spusa. Lu Riuzzu nun sapia chi pinzari, ma, tra un vìdir e svìdiri, la picciotta fu lesta a piriri, e la vera spusa ttùffiti! si ficcau tra li linzola. Lu Riozzu (sapiti comu su' sti cosi, ca lu diavulu li fa e lu diavulu li scummogghia?) s'addunau di la traineddu, e accumenza a jittari vuci: «Tradimentu! tradimentu!» Curreru tutta la sirvitù; la Riggina vidennu ca avìa fattu un sulenni fiascu, ci desi la binnidizzioni, e Pòvira-bedda appi lu Figghiu di lu Re a li so' canti.
Nutanni
canciaPitrè scrivi ca: «Lu diavulu li fa e lu diavulu li scummogghia» e' nu pruverbiu cumuni; scummigghiari signìfica scupriri.
Funti
cancia
