Sistema nirbusu

Lu sistema nirbusu è na riti cumplessa di celluli e tissuti ca avi nu rolu criticu ntà coordinazziuni dî funziuni dû corpu e l'elaborazzioni di l'informazziuni. Lu sistema nirvusu è essinziali pò funziunamentu dû corpu. Pirmetti la pircizzioni di l'ambienti esternu e nternu, coordina li muvimenti, règula li funzioni vitali e gestisci l'emuzzioni. L'altirazziuni ntò funziunamentu dû sistema nirvusu ponnu purtari a n'ampia gamma di disturbi neuruloggici, comu l'epilessia, la sclerosi multipla e la maladdia d'Alzheimer.

Si pò divìdiri ntà dui cumpunenti principali: lu sistema nirvusu cintrali (SNC) e lu sistema nirvusu pirifericu (SNP).

Sistema nirbusu cintrali (SNC)

Lu SNC è cumpostu dû ciriveddu e dû midollu spinali.

Ciriveddu: è l'òrganu principali dû sistema nirbusu. È spartuta nta diversi àrii:
Curteccia ciribbrali: rispunzàbbili dî funziuni cugnitivi cchiù auti, comu lu pinseri, la mimoria e lu linguaggiu.
Cirividdittu: cuurdina li muvimenti e manteni l'equilìbbriu.
Sistema lìmmicu: coinvoltu nnî emuzzioni e nnâ mimoria.
Truncu ciribbrali: règula li funziuni vitali autumàtichi, comu la rispirazziuni e lu battitu dû cori.
Midollu spinali: cullega lu ciriveḍḍu ô corpu e trasmetti signali nirvusi. Pigghia parti puru ê riflessi spinali, ca sunnu risposti automatichi ê stìmuli.

Sistema nirbusu pirifericu (SNP)

Lu SNP è suddivisu 'n dui suttasistemi principali:

Sistema nirbusu sumaticu: cuntrolla li musculi schiletrici e l'attività vuluntari. È respunsabbili dâ trasmissiuni di l'informazziuni sensuriali ô SNC.

Sistema nirbusu autònumu: règula li funziuni involuntari, comu la friquenza cardìaca, la diggistiuni e la sudazziuni. Si sparti puru in:

Sistema simpàticu: attiva la risposta "cummattimentu o fuga" ntê situazzioni stressanti.
Sistema parasimpaticu: prumovi lu riposu e la diggistiuni, purtannu arrè lu corpu a nu statu di calma.

Celluli dô sistema nirbusu

Li cèlluli principali dû sistema nirbusu sunnu:

Neuruni: celluli spicializzati ca trasmettunu l'impulsi nirvusi. Ogni niuruni havi nu corpu cillulari, li dindriti (ca ricivunu li signali) e n'assuni (ca trasmetti li signali a l'autri niuruni).

Cèlluli gliali: supportunu e pruteggunu li neuruni. Sunnu coinvolti ntâ nutrizziuni, ntâ rimozziuni dî rifiuti e ntâ modulazziuni dâ trasmissiuni dû signali.