"Simetu" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
nNuddu riassuntu dû canciamentu
Santu (discussioni | cuntribbuti)
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 1:
Lu '''Simetu''' (116 Km) é lu secunnu [[ciumi]] chiù longu ntantâ [[Sicilia]] dopo l’Imera; nvècianvèci, pi la grannizza di lu bacinu idrugraficuidrugràficu, è ô primu postu e ntìrissa li tirritori di quattru pruvinzi ([[Catania]], [[Missina]], [[Enna]] e [[Sarausa]]).
[[{{ns:6}}:Ponte dei saraceni.jpg|thumb|right|350px|Ponti di li saracini]]
E’ furmatu di dui "trunchi " muntani ca vènunu dè NebrodiNèbrodi: lu turrenti Saracena, longu 20 Km e ca si forma a n’autizza di 1.700 m., nta la Serra di lu Re, ammèriammeri ô munti Soru, e lu turrenti Cutò, ca nasci a 8 Km chiù a ovist. I dui "truncuni" s’àncontranus’ancòntranu a 7 Km a nord di [[Bronti]] furmannu lu '''Simetu'''.
 
Doppu lu Cutò, lu '''Simeto''' scurri agghìriagghiri sud arricugghenuu tantissimi affruenti, lu primu ciumi e lu Truina, cu lu sboccu versu lu ponti di CantareaCantarèa.
 
Assai beddi sunnu li goli di l’ "ingruttatu laviculàvicu dô simetu" a ovist di Bronti; ccà lu ciumi scavò nto basaltu laviculàvicu di antichi rruzioniarruzioni pre-etnee, nu solcu prufunnu dicini di metri, strittu ntràntra virtigginusi pareti virticali.
 
Doppu nu ponti, dittu di li Saracini, lu ciumi casca pi quarchi vintidui metri,(la casacanacascata veni chiamata "Puliceddu"), furmata da lu scazzamentu prugrissivu di la [[lava]] ca cuntinua a crullari chianu-chianu.
Pi 30 chilomitri lu cimu scurri nta ‘nnu modu turtuosu e lu pircorsu furìa e si stòrcastorca ora a manu dritta e ora a manca e a 3 chilomitrichilòmitri a Sud-ovist di [[Adranu]], arricogghi lu [[Salsu]].<br>
JiènnuJennu agghìriagghiri sud, doppu àutri 50 chilomitrichilòmitri, quannu si trova a quarchi 8 chilomitrichilòmitri di la costa, accogghi n’àutru affruenti: lu Dittaino; a 2 chilomistrichilòmitri, pi finìrifiniri, iddu ncòntrancontra l’ urtimuùrtimu grossu affruenti, lu Gornalunga, ca nasci nta li cullini tra [[Ciazza|Chiazza Armerina]] e [[Valguarnera]].
 
Sbocca ntontô [[mari Joniu]], 12 Kilomitrichilòmitri a sud di Catania.
 
Mpùnenti travagghi si fìciru pi lu sfruttamentu di li sò acqui (sistema idruelettricuidruelèttricu dô Salsu-Simetu, rializzatu di l’Enti Sicilianu di elettricitàalittricità).
Lu '''Simetu''', ca l’[[Arabbi]] chiamarunuchiamaru ''"ciumi di Musè"'' , sàrvasarva lu sò carattiricaràttiri origginariuurigginariu di turrenti, zoè picca acqua ntantâ stàtiastati e chini ‘nvirnalinvirnali ca, o spissu, fa danni a li tirreni vicini.
Lu ciumi havi na purtata media di 25 mc. o secunnu.
L’acqui bacinu dô '''Simetu''', ‘nnu tempu facevunu movirimòviri tanti mulini; ancora oggi st’acqui sunnu utilizzati pi irrigari li agrumeti.
 
Nta la foci '''Simetu''', cu Dicretu RiggiunaleRiggiunali, vìnnivinni stituita n’l’[[Oasi di lu Simetu|Oasi naturali]] ca si stenni versu sud ntirissannu i laghetti di Guarnazza e Gornalunga.
==La viggitazzioni==
Lu '''Simetu''' è formutuformatu di vari habitat ca hannu pirmessu la furmazzioni di na ricca viggitazioniviggitazzioni.
Nta la parti autaàuta di le l'acqui li spondi sunnu ricuperti di na fitta viggitazioniviggitazzioni furmata di canni palustri, mentri nta la parti vàscia li rivi sunnu cumpritamenti scuperti.
L’urtima graciazzioni portòpurtò la nascitanàscita di nà nuvanova speci di arberi[[Àrvulu|àrvuli]] nta la zona dô '''Simetu''' , li Agrifogghi.
==L’armàli==
Lu ambienti riccu di speci d’armali di preda ([[Cunigghiu|cunigghi]] servaggisirvaggi e lepri), dèsidesi la pussibilità a l'[[armali]], comu la vorpi e la donnuladònnula, di vìviri ntontô tirritoriu di lu '''Simetu'''.
 
NtoNtô casteddu ora sdirubbatu di lu duca di [[Mistirjancu]] vivi na numirusa culonia di pipistreddi ca prospiraprùspira grazzi a la granni prisenza di nzetti ca si trovanu nta la zona paludosa.
 
Ci sunnu macari na mortissimi rettili[[Sirpenti|rèttili]] comu la Biscia, la VipiraVìpira, lu Colubru Liopardinu, la LucertolaLucèrtula siciliana, lu Ramarru e la Nutrici dadi lu cullari, ca oô cuntrariu di autriàutri rettilirèttili ccà ilincatialincati, è nu sirpenti marinu e vivi ntontô ciumi.
 
Ma la chiù granni parti di l’armali sunnu [[Aceddu|aceddi]].
[[category:Sicilia]]
[[category:Catania]]