"Cioscu" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
n robot Aggiungo: da, de, en, eo, es, fi, he, ja, lb, nl, no, pl, ru, sv
Santu (discussioni | cuntribbuti)
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 1:
[[{{ns:6}}: CIOSCU.jpg |thumb|right|205px|Cioscu ppi vìnnita di vìppiti - Chiazza Umbertu - Catania]]
Lu '''cioscu''' (o ciospu) è nu niguzziettu ppi la vìnnita di vìppiti frischi priparati ô mumentu. La storia di li '''cioschi''' si perdi ntô tempu e la sò urìggini s’attrova sicuramenti nta li “acquaroli” ; chissi eranu vinnituri ambulanti di acqua e [[zammù]] o acqua e limuni e eranu prisenti nta quasi tutti li paisi dâ [[Sicilia]] e, speci nta la stati, dàvanu nu sirvizziu assai apprizzatu di tanti [[Cristianu (pirsuna)|cristiani]] ‘n cerca di rifriggeriu.
 
NtoNtô catanisi, l’acqua e zammù o acqua e limuni vinìa arrifriscata cu la [[nivi]] purtata di l’[[Etna]], unni si nn’attruvava abbunnanti d’intra caverni di nivi pirenni.
 
L’acquaroli ambulanti, cû tempu, si trasfurmaru e addiventaruaddivintaru putieddi fissi, dislucati nta li chiazzi cchiù di [[passìu]] di li citati; la furma architittònica di chissi è sicuramenti di urìggini àrabba e, pigghiannu p’asempiu li '''cioschi''' cchiù antichi di la cità di [[Catania]], sunnu fatti cu na furma esagunali, cu lu tettu di lignu e nta ogn’una di li sei parti c’è fatta na finestra cu la mènzula e na tittoia , unni è pussìbbili urdinari, vìviri e arriparàrisi di lu [[suli]].
 
Passannu l’anni, a Catania s’accumincia a usari l'acqua naturali frizzantina pigghiata nta li funti di lu virsanti sud-ovestovist di l'[[Etna]] e appoi s’accumanciaru a usari li sciroppi e doppu lu seltz.
Li sciroppi, ntô principiu eranu di picca gusti e s’usàvunu principarmenti chiddi di li famusi vìppiti Fabbri, ma appoi cû tempu li ciuscari catanisi s’andustriaru e passaru a la pruduzzioni dè sciroppi: e accussì ntê '''cioschi''' s’attrovunus’attròvunu oi vìppiti priparati cu sciroppi fatti dirèttamentidirettamenti d’iddi: sapuri di mannarinu, urzata, tamarindu e vìppiti novi comu lu "sciampagninu" (cidrata cu acqua e seltz).
===Li cioschi di Catania===
 
Riga 14:
Ci nni sunnu na [[bizzeffa]] misi nta tutta la citati: a chiazza Umbertu, a chiazza Jolanda, ô Burgu (chiazza Cavour), a chiazza Roma, a chiazza di la Borsa, a “fera û lune”, e chissi ppi muntuari chiddi cchiù frinquintati ô centru.
 
Lu fattu di jiri o '''cioscu''' ppi ‘nnu catanisi è na tradizzioni ca accumincia cchiù di cent’anni fa e ca nun havi nuddu paraguniparauni nta àutri loghilochi siciliani o di fora; macari la tradizzioni di li vìppiti è tutta particulari: nta àutri posti si po’ vìviri o "Chioscu" na coca, na birra, n'acqua minirali, ccaccà si vivi nu mandarinu e limuni o nu seltz limuni e sali.<br>
Quarcunu di ssi '''cioschi''' arresta apertu quasi 24 uri ô jornu e ppi 365 jorna all’annu, pirchì la tradizzioni dô '''cioscu''' nun finisci cu la finefini di la stati.
Pi lu populupòpulu di la notti, è n’abbitùdini passari dô '''cioscu''' prima o doppudopu na jiuta ô cinimacìnima, oppure ‘n pizzeria, o a discuteca e fari l’ùrtimi cummenti prima di cuncrùdiri la sirata.
 
Unu di li cchiù antichi e friquintati '''cioschi''' è chiddu di Giammona, a chiazza Umbertu; li sò sciroppi (fatti d’iddu stissu) sunnu fantàstichi: na vìppita assai scigghiuta è lu seltz cû sciroppu di mandarinu e limuni, ca pigghia accussì lu sapuri duci di lu mandarinu e l’aspru dû limuni; ppi diggiriri si pigghia lu selz cû tamarindu e limuni e tanticchia di bicarbunatu; c’è appoi lu sciroppu di mandarinu virdi e tanti àutri sciroppi strugghiuti sempri nta nu beddu biccheri di seltz friscu; la vìppita tradizziunali, ca veni pigghiata cchiù friquintamenti nta la stati p’astutari la siti, è lu seltz-limuni e sali.
 
===Curiusità===
A Catania lu finominu dê '''cioschi''' accumincia versu la fini di l'ottucentu, a via Etnea.<br> Lu '''cioscu''' di Costa s’attruvava ntâ chiazza StesicuruStesìcuru; lu '''cioscu''' Vezzosi era ntâ chiazza Domu, ‘n pizzu â [[cantunera]] cu la via Garibardi; chiddu di Giammona, era a la Colliggiata. Ma ntê primi anni dû novicentu n'urdinanza dicidi ca la vista di li signore fremme a dissitàrisi ô '''cioscu''' turbava l'òrdini pubbricupùbbricu, e accussì li cchiù vecchi '''cioschi''' storicistòrici di Catania foru trasfiriti unni sunnusunu misi oiora.