"Sicilia (èbbica greca)" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nuddu riassuntu dû canciamentu
nNuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 2:
 
Secunnu [[Tucididi]], li [[Calcidisi]], cu a capu [[Teocli]], fôru li primi greci ca vinniru ‘n Sicilia e frabbricaru la prima culonia greca chiamata [[Naxos]], versu lu 735 a.C. Picca tempu doppu vinniru li [[Corinzi]] e frabbricaru [[Siracusa]] vicinu li terri margigni di [[Siraca]]. Un populu venutu di [[Creta]] frabbricò [[Gela]] e doppu, versu lu 580 a.C, [[Agrigentu]], chi lu pueta [[Pindaru]] chiamò '''“la cchiù bedda cità di li murtali”'''. [[Zancle]] canciò nomu e divintò [[Missina]] nta lu 491 a.C., picchì fu accupata di un populu scappatu di priggiunia chi avia origginatu a [[Messena]] nta la Grecia. Li [[Siculi]] c’abbitavanu la zona orientali di la Sicilia, si ribbillaru a st’accupazzioni di genti strania, ma fôru supraffatti di li greci c’avianu cchiù armi e cchiù cunuscenza di l’arti di la guerra. La Sicilia avia vistu cchiù di na migrazzioni, ma nudda nzinu a ora avia statu ostili a l’abbitanti. Li [[Finici]] avianu vinutu senza ncuitari a nuddu, sulu mittennu cocchi basi cummirciali pi travagghiari cu li nazzioni di lu [[Miditirraniu]] e puru cu l’abbitanti di l’isula. Ma mentri li Finici avianu fini cummirciali senza pinzari a culunizzazzioni, li [[Greci]], mmeci vinniru cu autri pinzati. Iddi ficiru na mmigrazzioni nta la Sicilia, traseru, assicutaru l’abbitanti liggittimi di la zona orientali e s’impusissaru di la terra cu l’idia di curtivalla e farisi na casa e na patria. Iddi eranu cchiù ntirissati a l’isula pi lu benessiri pirsunali e la libbirtà pulitica e ecunomica. Li Greci eranu na genti povira e vinianu pi farisi na vita megghiu ca nun si putianu fari ntê so nazzioni a causa di la curruzzioni pulitica, li tassi esaggirati e la tirannia di li cuvirnanti, chi ntaccavanu assai nta la libbirtà di li populi.
Prestu si ficiru [[cità-statu]] putenti, e cuminciaruaccuminzaru a luttari l’una contru l’autra pi suttamettisi l’una cu l’avutral’autra e divintariaddivintari ognuna cchiù putenti di l'autra. A causa di chistu nasciu la ligislazzioni p’addifenniri li poviri contrucontra li putenti, e li provi li truvamu prima nta li rivuluzzioni civili e poi nta li liggi di [[Caronda]], chi misi liggi contrucontra li disirtura e li tistimoni favusi e s’intirissòsi ntirissò assai di lu benessiri di li picciriddi, speciarmentispiciarmenti di l’orfani. Iddu fu lu primu nta la storia ca ubblicò lu statu a pagari la scola pi li picciriddi poviri.
Assai capi di statu greci, ca ora âmu a chiamari “sicilioti” (accussi fôru chiamati li greci di Sicilia doppu ca s’affirmaru nta l’isula), fôru tiranni tinti contrucontra lu populu , ma nun fôru tutti. Sparti a chiddi ca luttaru pi la [[dimocrazia]], cci fôru chiddi ca luttaru pi teniri l’innipinnenzala nnipinnenza di l’isula. [[Geloni di Siracusa]] e [[Teroni di Agrigentu]] sarvaru la civilizzazzioni occidintali contra li cartaginisi nta lu [[480 a.C.]] a [[Imera]], e nta lu trattatu di paci cci mpuneru di nun sacrificari cchiù li primi nati masculi a li dei, quannu arrivavanu a deci anni, mentri [[Geroni]], puru [[di Siracusa]] firmò l’espanzioni di l’etruschi a [[Cuma]].
Cu tuttu chistu li greci trattaru malamenti l’abbitanti di la Sicilia, ‘n particulari li Siculi ca cu lu capu [[Duceziu]] si ribbillaru a li greci e li luttaru cu successu finu a lu 446 a.C. Poi li Greci vinceru e a Duceziu lu mannaru ‘n esiliu a [[Corintu]].
Duranti [[la Guerra di lu Peloponnesu]], [[Ateni]] attaccò la Sicilia ma si pigghiò na bona scunfitta e la sò flotta vinni tutta pigghiata di li greci sicilioti nta lu 415 a.C. e [[Nicia]], lu sò ammiragghiu, s’ammazzò nta la priggiuni.