"Ebbreu" : Diffirenzi ntrê virsioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
n robot Aggiungo: ta:யூதர் |
n Robot: Cosmetic changes |
||
Riga 1:
[[
Lu tèrmini sicilianu '''abbreu''' o '''ebbreu''' (forma siciliana muderna ca veni dû talianu '''ebreo''' e c’havi oi na diffusioni mpurtanti). Cci voli pricisari ca l’abbrei sunnu chiamati '''abriei''' dî cumunitati galluitàlichi di Sicilia.
Riga 16:
Nta l’èbbica cchiù antica, l’[[Abbreu|abbrei]] èranu nu pòpulu [[numadismu|nòmadi]] (o seminòmadi), ma a pàrtiri di lu [[XII sèculu AC]], iddi si stanziaru ‘n citati e villaggi e paiseddi.
== Storia ==
<div style="float:right; width:40%; padding:15px; background: #f5f8ff; border: 1px solid blue; margin-left:8px; margin-right:8px;margin-bottom:15px; text-align:left">
{| border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" align="right"
Riga 31:
| Menu di dui miliuna (stima)
|-
|
|600.000 (stima)
|-
|
|267.000 (cinzimentu dû 2001)
|-
|
|100,000 (2004 stima) o 60,000 (stima)
|-
|
|400.000 (stima)
|-
Riga 83:
Cci sunnu noltri l’abbrei [[mizrachi]], zoè ''"urintali"'', ca campàvanu suprattuttu ‘n [[Misuputamia]] e ntâ [[Persia]], ma a voti videmma iddi vennu chiamati erruniamenti [[sifardita|sifarditi]].
La lingua usata urigginariamenti di l’abbrei era l'[[Lingua abbràica|abbràicu]], ma ntâ [[diàspora]] l’abbrei cissaru prestu di parrari sta lingua, cunzirvànnunni l'usu sulu pî rituali riliggiusi. versu lu [[1400]]-[[1500]] l’abbrei di l'Europa urintali svilupparu lu [[lingua yiddish|yiddish]], na lingua cu anchî accanzati lissicali [[lingua tudisca|tudischi]] ma ch’era scrivuta cu l'[[
Nta l'Àfrica dû nord tra li sifarditi si sviluppau mmeci lu [[lingua ladina|ladinu]], na lingua ricca di tèrmini [[lingua spagnola|spagnoli]] e [[lingua àrabba|àrabbi]]. ‘N Italia si sviluppau, a [[Roma]] ma macari ntê cumunitati tuscani (e ‘n particulari a [[Livurnu]]), lu ''baggittu'', assai sìmuli ôn dialettu talianu.
L’abbrei si distinqueru spissu pû sô grande ricuri ntillittuali e pû sô successu nta l’[[
Pi tuttu chistu li furtuni di l’abbrei foru spissu “altalinanti”, e nun tutti li cumunitati abbràichi dâ storia si pòttiru distinquiri ntê campi dâ cultura, di l'artiggianatu, dû [[cummerciu]] o dî prufissioni finanziarî cui èranu suventi prissantimenti esurtati a upirari dî vari règgimi cristiani e [[Islam|mussurmani]] mediuevali vista la ntirdizzioni riliggiusa (prisenti videmma nta l'Abbraismu) dû cussiddittu "cummerciu dû danaru" finalizzata â cuncissioni di prèstiti picuniari arreri [[ntiressu]]. ‘N nummarusi paisi nfatti, spiciarmenti di l'Est europeu, li casi di cumunitati abbràichi ch`èranu custrinciuti a campari ô lìmmiti dâ ndiggenza e ca si didicàvanu a misteri artiggianali e a misteri di l'agricultura e a l’addivamentu di sussistenza, foru tutt'àutru ch’episòdici.
== La prisenza ebbrea n Sicilia ==
Nzinu ô [[1492]], annu n'cui la riggina di Spagna [[Isabella I di Castigghia]] urdinau d'assucutari l'ebbrei nun cunvirtiti dî tirritoria dâ munarchia spagnola, la Sicilia era abbitata di na cumunità d'ebbrei prisenti pi sèculi nti l'isula.
Riga 97:
''Hàrat al-yahùd'' chi veni a significari ''quartèri di ebbrei''.
== Assimilazzioni ==
L'abbrei cunvirtuti 'n Sicilia (500 anni fà) ca ristaru nta l'ìsula, si assimilaru gineticamenti e nta l'usi e ntè custumanzi cu l'àutri abbitanti di la Sicilia. Pirchissu si poti diri ca li siciliani hannu n'anticchia di sangu giudìu nta li vini.
Riga 108:
'N Italia la cumunitati abbràica conta circa 35.000 membri.
== Rifirimenti ==
Giuvanni Di Stefanu: [http://www.mebs-2002.org/Bilder/abstracts.pdf ''Synagogues dans la Comté de Modica en Sicile''], p. 22.
Riga 122:
* http://www.ugei.it/ (Unioni Jùvini Abbrei d'Italia)
== Vuci currilati ==
* [[Riliggiuni abbràica]]
* [[Antisimitismu]]
Riga 129:
{{Link FA|fr}}
[[
[[
[[af:Jood]]
|