"Gela" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 34:
 
La citati e la fascia custera currispunnenti gòdinu dû [[clima miditirràniu]], cu [[mmernu]] cchiuttostu miti e [[stati]] mudiratamenti càuda. Li [[pricipitazzioni]] sunni cchiuttostu scarsi (circa 350 mm a l'annu), n granni parti cuncintrati tra l'[[autunnu]] e lu mmernu e sunnu friquenti pirìudi longhi di [[siccitati]] di stati. Lu tirritoriu gilisi è assai vintuliatu e è chiddu cchiù assulicchiatu n [[Aropa|Europa]].
 
==Culligamenti e trasporti==
La citati si junci principarmenti attraversu strati nazziunali a scurrimentu viloci o tràmiti [[ferruvìa|ferruvìi]].
 
===Culligamenti stratali===
[[Gela]] òccupa na pusizzioni di baricentru rispettu a nummarusi strati statali siciliani. È attravirsata dâ statali 115 c’unisci [[Sarausa]] a [[Tràpani]] attraversu [[Rausa]] e [[Girgenti]]. Nortri si junci di: [[Catania]] tràmiti la SS 417 di [[Caltaggiruni]]; di [[Castruggiuvanni]] e [[Chiazza Armerina]] attraversu la SS 117 bis "nord-sud" (c’havi a culligàrisi a [[Santu Stèfanu di Camastra]]); di [[Caltanissetta]] siquennu la SS 626 "dâ Valli dû Salsu" ca sbucca supra la SS 115 Licata-Gela n cuntrata Burgiu ([[Vutera]]); di [[Riesi]] e [[Mazzarinu]] pigghiannu la statali 190. Nfini tràmiti strati pruvinciali si pò jùnciri di: [[Niscemi]], [[Scuglitti]] e [[Vutera]].
Gela è capulìnia dâ strata [[Aropa|eurupea]] [[E45]] e è nortri privista comu puntu d'agghicata di l'[[autustrata A18]] [[Missina]]-[[Sarausa]]-[[Gela]]. La Tanginziali citatina fu custruuta surtantu pi nu trattu brevi di circa 4 chilòmitri n cuntrata Farellu e, ntê pruggetti, avissi a passari a latu dâ citati evitannu accussì lu tràfficu e culligannu megghiu la zona est (portu e zona nnustriali) cu chidda uccidintali ([[Manfria]] e Falcunara) unennu li vari strati statali.
 
La citati è culligata attraversu sirvizza muderni d’autulìnia a tutti li capulochi siciliani (eccettu [[Tràpani]] e [[Missina]]) e cu li lucalitati principali dî pruvinci cunfinanti e di l'hinterland. Li culligamenti cchiù assìdui sunnu chiddi cu [[Catania]], [[Palermu]], [[Caltanissetta]], [[Castruggiuvanni]] e [[Girgenti]]. Li capulìnia dâ citati, senza na vera e propia stazzioni di l’[[autubbussi]], sunnu: lu chiazzali dâ stazzioni firruviaria (attrizzatu cu pinzilini e bigghiettarìa); via Palazzi di frunti lu ngressu di lu Spitali Vittoriu Emanueli; viali Cortimaggiuri ntê pressi dî "muretti" (quarteri Macchitella). Quarchi annu ‘n arreri fu criata na stazzioni di l’autubbussi n cuntrata Cantina Sociale ma, nun utilizzata, fu distruduta dî vànnali.
 
===Culligamenti firruviari===
[[Gela]] è dutata di stazzioni firruviaria muderna e granni junciuta di treni riggiunali. È stazzioni ntermedia dâ lìnea a binariu ùnicu [[Caniattì]]-[[Mòdica]] ([[Caltanissetta]]-[[Sarausa]]) nunchì stazzioni di punta dâ [[ferruvìa Catania-Caltaggiruni-Gela]]. A càusa dâ lintizza dî lìnii lu menzu firruviariu è picca utilizzatu dî gilisi.
 
===Culligamenti marìttimi===
[[Gela]] è dutata di dui strutturi purtuali e una terza è abbannunata di dicenni (lu puntili sbarcatoru): lu portu-ìsula e lu portu rifuggiu (rispittivamenti portu mircantili e portu turìsticu-piscarizzu).
Lu portu-ìsula è attrizzatu p’accògghiri navi mircantili di stazza grossa e àutri catigurìi di menzi navali sulamenti n casi d’emirgenza cu auturizzazzioni spiciali dâ lucali Capitanarìa di portu. Lu portu rifuggiu prisenta na mmuccatura cu funnali assai arriduciuti (menu di 2 metri) tantu di cumprumèttiri lu tràfficu dî mmarcazzioni cchiù nichi. È comu egghiè discretamenti attrizzatu p’accògghiri mmarcazzioni nichi di passaggiu (Canteri navali). Nta l’ùrtimi anni fu uggettu di mmistimenti pùbbrici e privati cr la riqualificazzioni dû molu e la criazzioni di nummarusi pyntili d'ormeggiu privati ncintivati dâ crìscita dî prupietari di barchi di diportu. Nu finanziamentu di 67 miliuna d’èuru avissi a sèrviri ô sò ampliamentu e ô migghiuramentu dî sirvizza e di l’attrizzaturi purtuali.
 
===Culligamenti aèrii===
L’ariuporti cchiù vicini â citati di Gela sunnu chiddu di [[Catania]] (110 km) e chiddu di [[Palermu]] (220 km). Quannu veni attivatu l'ariuportu di [[Còmisu]] (45 km) è prubbàbbili ca parti dî viaggiatura gilisi trova cchiù cmminienti utilizzari st'ùrtimu.
 
E' n pruggettu di diversu tempu n'ariuportu di rializzari ntâ [[Chiana di Gela]], n cuntrata Ponti Alivu unni piràutru asisti già na pista aèria criata duranti la [Secunna Guerra Munniali]].
 
Lu tirritoriu è dutatu di n'elipista (centru dirizziunali Enimed di cuntrata Ponti Alivu) e d’un Campu di Volu n cuntrata Fìmmina Morta.
 
===Trasporti urbani===
Lu sirvizziu di trasportu urbanu n citati è gistutu di l’AST (Azzienda Siciliana Trasporti). La lìnia cchiù friquintata è la n. 1 ca culliga la stazzioni firruviaria ô centru, Capusupranu (Spitali) e [[Macchitella]]. Li vari riuna citatini si ponnu jùciri appoi di l’accussidditti “navetti” (12 lìnii), autubbussu di diminzioni nichi cchiù adatti a li diminzioni di li strati gilisi. Lu culligamentu câ frazzioni di [[Manfria]] è gistitu di na ditta lucali. Pî fistivitati vènninu stituiti cursi straurdinari pi culligari megghiu la citati ô centru e ô cimiteru (fora dâ citati) di Farellu. Ntê misi dâ stati arcuni autubbussi sèrvinu lu Longumari citatinu.
 
==Storia==