[[Mmàggini:LocationRomanRepublic.png|thumb|300px|La stinsioni dâ ripùbbrica prima â fini dû primu sèculu avanti Cristu.]]
La '''ripùbbircaripùbbrica rumana''' rapprisenta na fasi dâ storia di [[Roma antica|Roma]] chi va dâ fini di l'èbbica dî [[Re di Roma]] ntô [[509 a.C.]] ô [[27 a.C.]], quannu [[Ottavianu Augustu]] funna lu [[mpiru rumanu]]. Pi casi tuttu stu pirìudu, la forma di cuvèrnu era na ripùbbrica diriggiuta di dui cònsuli, ca a l'urìggini èranu unu patrizziu e l'àutru plebbèu. Stu piriudu dâ storia di Roma si carattirizza di na prima parti unni Roma affirma lu duminiu ntô centru dâ pinìsula [[italia|na]], pi appòi stènniri lu duminiu ntô [[Meditirraniu]] supratuttu doppu li [[guerri pùnichi|guerri]] cuntra [[Cartàggini]] e la prugrissiva dicadenza dâ civilizzazzioni greca [[ellenismu|ellinistica]].
