"Liunardu Fibonacci" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
SieBot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Aggiungo: gl:Leonardo Fibonacci
Xqbot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Aggiungo: nn:Fibonacci; modifiche estetiche
Riga 1:
[[ImageFile:Fibonacci_2.jpg|thumb|right|180px|La statua di Fibonacci nto jardinu Scottu a Pisa.]]
'''Liunardu Fibonacci''' (veru nomu '''Leonardo da Pisa''' o '''Leonardo Pisano''' [[Pisa]], ca. [[1170]] - [[Pisa]], ca. [[1250]]) fu un [[matimaticu]] [[Italia|talianu]], spissu canusciutu cû suprannomu di '''Fibonacci'''. Cu autri matimatici dû sò tempu, cuntribuiu â rinascita dî [[scienza|scienzi esatti]] doppu la dicadenza di l'urtima parti dû [[Mediuevu]].
 
Auturi di n'opira, ''Liber abaci'' ([[1202]]), e granni viaggiaturi, di sê viaggi in Tunisia cu sò patri mpurtau in uccidenti la manera muderna di scriviri li [[nummuru naturali|nummura]], ca oggi si chiamanu puru [[nummura arabi]].
 
Fibonacci è canusciutu macari pi la siquenza di nummura ditta ''[[succissioni di Fibonacci]]'' chi accumenza pi:
Riga 10:
e unni ogni nummuru è la summa dî dui chi lu pricedunu.
 
=== Biografìa ===
 
Ancora picciriddu, Fibonacci iu a scola di Raggiuneria di [[Bugia]] (oggi 'n [[Algirìa]]). Sò patri fu numinatu nutaru pi l'affari chi la ripùpprica di Pisa ntrattinìa câ cità dû Africa dû Nord, e avia dicidutu ca Liunarduzzu avia a stari dà pi9 nsignarisi l'arti dî nummura arabbi. Cchiù tardu accuminza a viaggiari pi tuttu lu [[mari Meditirraniu]] pi mettiri n pratica la sò arti, e versu lu [[1200]] riturnau difinitivamenti a Pisa, unni cuntinuau a travagghiari pô cuvernu dâ ripubbrica di Pisa. Fu n cuntattu cu diversi ntillittuali di du tempu, tra cui [[Micheli Scotu]], astrolucu dâ curti di Fidiricu II di Svevia. Cuntribbuiu di manera ditirminanti â ntroduzzioni n' Europa dî nummura arabbi puru grazzi a diversi libbra, tra cui lu celibbri ''Liber abaci'' unni iddu ammuscia comu arrisorviri diversi prubblemi di aritmetica. Ntô [[1240]] lu cuvernu dâ ripubbrica di Pisa ci desi na pinsioni pî sirvizza chi avìa dunatu â ripubbrica.
 
=== Fibonacci e la Sicilia ===
 
Finonacci muntuvìa la [[Sicilia]], (cu la [[Siria]], la [[Pruvenza]] la [[Grecia]] e l'[[Eggittu]]) ntô sò ''Liber abaci'' comu unu dî posta unni iddu praticau l'arti cuntabbili pî sò viaggi pi cuntu di sò patri. All'ebbica iddu era picciutteddu, e appi a visitari la Sicilia tra la fini di l'[[Sicilia (èbbica nurmanna)|èbbica nurmanna]] e l'inizziu dâ duminazzioni [[Sicilia (èbbica sveva)|sveva]], pirchì ntô [[1200]] riturnau difinitivamenti dî tutti li sò viaggi pi nstallàrisi a Pisa. Fibonacci friquintau la curti di [[Fidiricu II di Hohenstaufen|Fidiricu II]]. Lu mpiraturi ci fici pirsunalemtni na visita a Pisa. A lu mpiraturi ci piaciva accumpagnarisi cu ntillittuali, littirati e scinziati di l'ebbica. Dui dî scinziati dâ curti di Fidiricu, [[Giuvanni di Palermu]] e [[Teodoru di Salernu]] ci prupuneru na seri di probblema, di cui Fibonacci ni fici nu libbru ntô [[1225]]. N'autru libbru, lu ''liber quadratorum'' è didicatu ô mpiraturi palirmitanu.
 
=== Pi sapirinni chiossai ===
*[http://www-gap.dcs.st-and.ac.uk/~history/Mathematicians/Fibonacci.html Biografia Mac Tutor]
*[http://faculty.evansville.edu/ck6/bstud/fibo.html Biografia]
*[http://www.geocities.com/palestra_matematica/matematici/fibonacci.html La biografìa unni veni muntuviatu lu pizzuddu unni Fibonacci parra dâ Sicilia]
 
[[CategoryCatigurìa:Matimàtica|Fibonacci, Leonardo]]
[[CategoryCatigurìa:Biografìi|Fibonacci, Leonardo]]
[[CategoryCatigurìa:Matimàtici]]
 
[[af:Fibonacci]]
Riga 62:
[[nds:Leonardo vun Pisa]]
[[nl:Fibonacci]]
[[nn:Fibonacci]]
[[no:Leonardo Fibonacci]]
[[pl:Fibonacci]]