"Francubbullu" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Klone123 (discussioni | cuntribbuti)
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 1:
[[Image:Inverted Jenny.jpg|thumb|Nu francubullu saputu sèntiri "Jenny Suttasupra", unni pi sbagghiu fu stampatu a l'èbbica n'ariupranu '''Curtiss JN-4''' ô cuntràriu.]]
Lu '''francubbullu''' è nu rittànculu nicu di carta adisiva ca veni [[wikt:scn:mpiccicari|mpiccicatu]] ntê [[Littra (cumunicazzioni)|littra]] o ntî pacchi pustali comu pajamentu anticipatu di li sirvizi pustali.<br>
Na vota, quannu li francubulla nonnun s'avìanu ancora [[wikt:scn:mmintari|ammintatu]], lu sirvizzu dâ spidizzioni l'avìa a pajari lu riciventi, cô ntruducimentu dû francubbullu, mmeci, lu sirvizzu veni pajatu di cui manna la spidizzioni; cu stu sistema l'amministrazzioni pustali ariceviarricevi li dinari ancora prima d'accuminciariaccuminzari lu travagghiu. Stampari francubulla falsifàusi è nu riatu.
 
==Li primi francubulla==
Lu francubullu, accussì comu è canusciutu e cuncipitu oggiòi, fu ntruduciutu pâ prima vota ntâ [[Gran Britannia]] quannu, ntontô [[1837]] fu fatta la rifurma di li Posti. Pô suggettu vinni scigghiutu lu prufilu dâ [[Riggina Vittoria]], pigghiatu di na midagghia cuniata anni arredi, mmeci, pi rènniri cchiù diffìcili li farsificazzionifauificazzioni, la testa vinni stampata supra a nu funnu travagghiatu a cisillaturacisiddatura fitta fitta. Lu [[6 di maiu]] [[1840]] trasìu accussì ntâ Gran Britannia l'usu dû primu francubbullu ô [[munnu]], ca passò appoi a la storia comu "Penny Black".<br>
Appressu a la Gran Britannia, ntô [[marzu]] [[1843]], la [[Svizzira]] dû [[Cantuni di Zurigu]] aduttò macarividemma chista lu francubbullu e doppu d'idda ccici vinni appressu lu [[Brasili]]. Nti picca tempu stu sistema di sirvizzu pustali pre-pajatu appiàppi nu successu munniali.
 
==La filatilìa==
[[Mmàggini:Vignetta.jpg|thumbnail|right]]
[[Mmàggini:Centratura.jpg|thumbnail|right]]
[[Mmàggini:Linguellato.jpg|thumbnail|right]]
Cô spannìrisi 'n picca tempu nti tuttu lu munnu di l'usu dî francubulla, nascìu câ stissa vilocitàlistezza macarividemma lu finòminu dâ sò aricugghiuta pi cullizziunìsimu. Fu lu cullizziunista francisi Georges Herpin ca ntô [[1864]] usò la palora "filatilista", neoluggìsimu d'etimoluggìa greca (Filos "amanti" e Atelia "franchiggia") ca veni a diri "amanti dâ mancanza di tassa": na palora ca nonnun renni justizzia a la passionipassiuni dî assai filatèlichi, ma ca, cumunquicumugghiè, vinni adduttata 'n tanti assai lingui dû munnu.<br>
 
Tutti li francubulla ponnu èssiri cullizziunati, pirò cicci sunnu di li riquisiti ca pirmèttunu d'aricansciriarricanusciri chiddIchiddi ca sunnu boni pi èssiri cullizziunati.
 
Pi prima cosa s'hà taliari si lu farncubbullu è novu,novuo oppurusi hà statu già usatu:
:Lu '''francubbullu novu''' havi ancora la codda uriggìnali e mai usata;
:lu '''francubbullu usatu''' è chiddu ca fù già abbullati dû timbru pustali.
 
*'''Sunnu crassificàbbili comu francubulla rutti:'''
**Francubulla ca ccici màncanu parti
**Francubulla scicati o tagghiati
**Francubullai spurtusati
Line 27 ⟶ 29:
**Francubulla cu piechi
**Francubulla cu dinteddi curti
**Francubulla ruvinati di l'umiditàumiditati
**Francubullai câ umma addivintata [[giallu|gialla]]giarna
 
== Mappi supra a li francubbulla ==
Li mappi supra a li francubbulla sunnu n'argumentu cumuni nta la cullizzioni di francubbulla.<br>
QuasiCasi ogni paisi avihavi mustratu mappi supra li francubbulla.<br>
Macari mappi ccucu n'arcumentu comu a la dimografìadimugrafìa o li sinteri siquiti di l'espluraturi.<br>
 
<gallery>