"Pena di morti" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
n Bot: Aggiungo: war:Kapital nga pagsirot
Xqbot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Tolgo: oc:Pena de mòrt; modifiche estetiche
Riga 15:
‘N [[Italia]], l'abbulizzioni dâ pena di morti abbinni ntô [[Grannucatu di Tuscana]] già lu [[30 di nuvèmmiru]] di [[1786]] sutta lu regnu "lluminatu" di [[Petru Liupoldu Asburgu Lurena]], Grannuca di Tuscana.
 
== La pena di morti ‘n Italia ==
 
‘N Italia, lu primu casu di statu ‘n cui si virificau l'abbulizzioni dâ pena di morti abbinni ntô [[Grannucatu di Tuscana]] lu [[30 di nuvèmmiru]] di [[1786]] sutta lu regnu di [[Petru Liupoldu Asburgu Lurena]], Grannuca di Tuscana.
Riga 28:
La [[Custituzzioni taliana]], appruvata lu [[27 di dicèmmiru]] di [[1947]], e ntrasuta ‘n vicuri l'1 di jinnaru 1948, abbulisci difinitivamenti la pena di morti pi tutti li riati cumuni e militari ca sunnu cummittuti ‘n tempu di [[paci]]. Idda ristau ntô còdici pinali militari di guerra nzinu â prumurgazzioni dâ liggi 589/94 dû [[15 d’uttùviru]] di [[1994]], ca l'abbulisci sustituènnula câ màssima pena privista dû còdici pinali.
 
== Riflissioni supra la pena di morti ==
=== Ntâ Bibbia ===
Putemu trairi dâ bibbia dî significati mpriciti riguardu â pena di morti.
La Bibbia ni dici ca la vita ni fu dunata di Diu e ca va a èssiri iddu a dicìdiri quannu privàrininni.
Siddu n’attinemu strittamenti a sta cunchiusioni ogni ndividuu, siddu di fidi cristiana, è titulari d’un drittu/duviri bilatirali: siddu d’un latu iddu nun l’havi la facultati di livari la vita a quarcunu ‘n quantu idda è drittu nun viulàbbili cunfirutu di n’èssiri supremu, di l'àutru iddu stissu è titulari dû drittu â vita.
 
=== Li pinzatura cristiani ===
[[Sant'Austinu]] e [[San Tomasi d'Aquinu]] sustennu la licitati dâ pena di morti supra la basi dû [[cuncettu]] dâ cunzirvazzioni dû beni cumuni. L'arcumintazzioni di Tomasi d'Aquinu è la siquenti: comu è licitu, anzi duvirusu, estirpari nu membru malatu pi sarvari tuttu lu corpu, accussì quannu na pirsuna havi divinutu nu prìculu pâ cumunitati o è causa di curruzzioni di l’àutri, idda veni eliminata pi garantiri lu sarvamentu dâ cumunitati (''Summa Theologiae II-II'', q. 29, artt. 37-42). Lu santu sustinìa tuttavia ca la pena jissi nfriggiuta sulu a lu curpèvuli di gravìssimi dilitti, mentri a l'èbbica vinìa utilizzata cu facilitati e granni discrizziunalitati.
 
‘N basi a stu principiu lu [[Statu puntificiu]] mantinni ntô sò urdinamentu la pena di morti nzinu a lu [[XX sèculu]], benchì nun appricata doppu lu [[XIX sèculu]]. Pâ pusizzioni attuali dâ [[Cresia Cattòlica]], vidi cchiù avanti.
 
=== Cesari Biccaria ===
Ntô [[1764]] la pubbricazzioni dû libbru ''[[Dî dilitti e dî peni]]'' di [[Cesari Biccaria]] stimulau la riflissioni supra lu sistema pinali viggenti. Ntô trattatu Biccaria si esprimìa contra la pena di morti arcumintannu ca cu sta pena lu [[Statu]], pi puniri nu dilittu, nni cummittissi unu a sò vota:
 
''Parmi n’assurdu ca li liggi, ca sunnu la sprissioni dâ pùbbrica vuluntati, ca ditèstanu e punìscinu l'omicidiu, nni cummèttinu unu iddi midèsimi, e, p’arrassari li citadini di l'assassiniu, urdìnanu nu pùbbricu assassiniu.”
 
=== Duttrina cattòlica odierna ===
Lu [[Catichismu dâ Cresia Cattòlica]] ([[1997]]) parra dâ pena di morti ô nternu dâ trattazzioni supra lu quintu [[cumannamenti|cumannamentu]], "Nun accidiri", e cchiù spicificamenti ntô suttatìtulu ca tratta dâ [[liggìttima difisa]].
 
Riga 61:
Lu stissu [[Papa Giuvanni Paulu II]] esprimìu cchiù voti tali pusizzioni; duranti la sô ùrtima visita ntê [[Stati Uniti]], lu [[27 di jinnaru]] di [[1999]] lu puntèfici dichiarau: "''La nova evancilizzazzioni addumanna ê discèbbuli di Cristu d’èssiri a fauri dâ vita. La sucitati muderna è ‘n pussessu di li menzi pi prutèggirisi, senza nijari a li criminali la pussibbilitati di ridìmirisi. La pena di morti è crudeli e nun nicissaria e chistu vali macari pi chiddu ca fici assai di lu mali"''.
 
== Upinioni pùbbrica ==
 
L'upinioni pùbbrica di tanti paisi è divisa. Nta tanti paisi ‘n cui viggi la pena di morti, primu tra tutti li Stati Uniti, asisti nu forti muvimentu ca nn’addumanna l'abbulizzioni. Viciversa, nta tanti paisi ‘n cui nun cc'è pena di morti, tra cui l'Italia, la genti fa piriudicamenti richesti di rimmissioni di sta pràtica ntò [[Drittu pinali]].
 
=== Mutivazzioni faurèvuli ===
Cu susteni la pena di morti ndica li siquenti elimenti:
 
Riga 72:
* Lu nun funziunamentu dû sistema carzarariu
 
=== Mutivazzioni cuntrarî ===
 
Si fannu sempri cchiù vivi ntô munnu li muvimenti c’addùmannu l'abbulizzioni dâ pena di morti ‘n nomu dî [[Dritti umani]].
Riga 94:
*[[Malicidiu]]
*[[Svintramentu]]
{{Link FA|de}}
 
[[CategoryCatigurìa:Dritti umani]]
[[CategoryCatigurìa:Liggi]]
 
{{Link FA|de}}
 
[[af:Doodstraf]]
Line 144 ⟶ 143:
[[nn:Dødsstraff]]
[[no:Dødsstraff]]
[[oc:Pena de mòrt]]
[[pl:Kara śmierci]]
[[pt:Pena de morte]]