"Cruciati" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
VolkovBot (discussioni | cuntribbuti)
Zazà (discussioni | cuntribbuti)
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 1:
[[File:Cross Templar.svg|thumb|right|200px|Lu sìmmulu dî cruciati]]
Sturicamenti, li '''Cruciati''' foru na serî di campagni militari, tipicamenti sanciuti dû [[papatu]], ca si svurseru di l'[[sèculu XI|XI]] a lu [[sèculu XIII|XIII sèculu]]. ‘N urìggini, foru tintativi di parti dâ [[Crèsia Cattòlica Rumana|Crèsia Rumana]] di ricunquistari la [[Terra Santa]] ê [[Islam|Musurmani]]. Arcuni vìnniru diriggiuti contra àutri Cristiani, comu la [[quarta cruciata]] contra [[Custantinòpuli]] e la [[cruciata albiggisa]] contra li [[Catari]] dâ [[Francia]] Miridiunali.
 
Line 5 ⟶ 6:
La palora [[Lingua spagnola|spagnola]] ''cruzada'' acchiana â mitati dû XIII sèculu, quannu l'èbbica di chiddi c’òi chiamamu Cruciati era praticamenti cunchiuduta. L'usu [[storiugrafìa|storiugràficu]] dâ palora ''Cruciata'' fu affari dâ fini dû [[sèculu XVIII]]. Si pò dìciri nzumma ca li Cruciati sunnu n’ [[idialtipu]] [[storiugrafìa|storiugràficu]] mudernu e nun currispònninu affattu â pircizzioni di cu tannu li campau.
 
‘N effetti, sècunnu arcuni stòrici (comu [[Francu Cardini]]), la ntinzioni dî civili senz'armi e dî surdati e cavaleri ca l’accumpagnaru duranti lu viaggiu dâ [[Prima Cruciata]] ([[1096]]-[[1099]]) avìa a èssiri eminintimenti pia e usuali a l'èbbica: lu [[piddirinaggiu]] a [[Girusalemmi]]. <br>
Fu però nu ''piddirinaggiu armatu'', anzituttu pi mutivi di sigurizza. D’oltri un sèculu l’ordi numadi [[Turchia|turchi]] ca sciamannu di l'[[Asia]] cintrali s’avìanu stabbilutu ntô bacinu [[misuputamia|misuputàmicu]] e [[Siria|sirianu]], avìanu scummurciutu la vita dî pupulazzioni lucali. Bonchî cunnividissiru la fidi musurmana di tanti autuctoni, li Turchi cuvirnavanu nta l'assulutu arbitriu e nun s’avìanu funnutu câ pupulazzioni stanziali. Nun avìanu mancu apprinnutu la lingua.
 
Tra l'àutru avìanu pigghiatu a vissari li caruvani di piddirini cristiani d'urienti e d'uccidenti ca di sèculi si ricavanu a Girusalemmi ‘n piddirinaggiu supra li lochi unni campau [[Cristu]]. Rapini, siquestri, accisioni, stupri di gruppi di piddirini divìnniru abbituali, e chisti nizziaru a viaggiari sutta la scorta di gruppi armati nichi. Sutta la suvranitati àrabba dî primi sèculi, mmeci, nun s’avìanu virificati ncidenti di sorta, a parti sutta lu suvranu [[fatimidi|fatimida]] d'Eggittu al-Hakim (nizziu [[sèculu XI]]).
 
[[Image:Croisés.jpg|thumb|rightleft|225px|Cruciati]]
 
Quannu lu papa [[Urbanu II]] ndicìu nu piddirinaggiu armatu ô [[discursu d’Urbanu II a Clermont|cunciliu di Clermont]] ([[1095]]) nuddu prununciau la palora ''cruciata''. Lu scopu, garantutu di [[Diu]] (''Deus lo vult'', Diu lu voli) era l'agghicu/agghicata di na massa mai viduta prima di piddirini ntê lochi santi dâ Cristianitati. Tanti ritennu tuttavia ca l'usu dâ forza militari fu unu strumentu privintivatu nzinu dû nizziu.