"Salvador Allende" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
n Criazzioni di l'ipirculligamentu a "(...) nnustria (...)".
n canciamenti nichi
Riga 2:
'''Salvador Isabelino Allende Gossens''' ([[1908]]-[[1973]]) era prisidinti dû [[Cili]] ppi tri anni ([[1970]]-[[1973]]), lu primu pulìticu [[marxismu|marxista]] elettu [[dimucrazzìa|demucraticamenti]] ntô munnu.
 
Nascìu 'n [[Valparaiso]] e 'n [[1933]] niziau assemi ccu àutri a sô cità d'urìggini '''Lu Partitu Socialista dû Cili''. Allende era marxista e cuntra lu [[capitalismu]], ppi chistu li [[Stati Uniti]], spicialmenti sutta lu guvernu di [[Richard Nixon]], ntâ [[guerra fridda]] èranu cuntra Allende, 'apicchi paurasi scantaunu ca addiventarufacìa addivintari lu Cili na secunuseccuna [[Cuba]] ntâ riggiuni Latinu MiricanuMiricana.
 
Dopu tanti anni travagghiannu 'n vari posti dû paisi ntâ [[pulìtica]], Allende 'n 1970 vincìu li [[eleziuni]] demucraticamenti ccû partitu ''Unidad Popular'' cuntra i cristiani demucràtici dû ''Partido Demócrata Cristiano de Chile''.
 
Nni sti tri anni di [[guvernu]] Allende circavu di organizzari la società versu lu [[socialismu]] o ccu si po diri rifurmi socialisti ccu naziunalizzaziuni dâ [[nnustria]] dû rami e rifurma agraria, ppi diri arcuni.
 
Ci sunnu tanti argumenti ppi e cuntra Allende,: li crìtici pàrranu ca vulìa niziari na dittutura comunista ntô paisi, ccu i sô relaziuni soviètici nu esempiu. Ppi Allende videmu tanti iputesi, comu na vittima dû mperialismu miricanu, unni l'amministrazziuni di Nixon vulìa prutiggiri sô ntirissi cumercialicummirciali e ecunumici[[iconumìa|ecunomici]].<br>
 
Li Stati Uniti niziaru nu bloccu ecunumicu cuntra Chilea lu Cili. Ajutaru ecunumicamenti a li partiti di destra comu chiddu dâ demucrazia[[dimucrazzia cristiana]], unni laa [[CIA]] secunnu varî documenti mannava finanziamenti a gruppi travagghiannu cuntra lu guvernu.
 
Allende rimani na figura mpurtanti nta storia pulìtica e sociali dû cuntininti Latinu Miricanu, unni 'a sô morti rimani chinu di misteriumisteri. Ppi tanti é nu sìmbolu dâ resistenza, na vìttima dû mperialismu unni era lu primu e ùnicu marixista ccu cuntattu direttu câ demucrazìa.
 
Murìu prisidinti dû Cili 1di lu 11-09- sittèmmiri 1973 ntô colpu di statu viulenti, unni niziau la dittatura militari di [[Augusto Pinochet]] chi durau 17 anni, famusu ppî turtura e 'los desaparecidos', li scumparsi.
 
[[Catigurìa:Biografìi|Allende, Salvador]]