"Liunardu Euleru" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Xqbot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Aggiungo: am:ላዮናርድ ኦይለር; modifiche estetiche
Riga 1:
[[ImageFile:Leonhard Euler.jpeg|thumb|Liunardu Euleru (ritrattu di Emanuel Handmann, 1756)]]
 
'''Liunardu Euleru''' [oi'lər] ([[15 di aprili]] di [[1707]] - [[18 di sittèmmiru]] di [[1783]]) fu nu [[matimàtica|matimàticu]] e [[fìsica|fìsicu]] [[svìzzira|svìzziru]]. Passau la gran parti da so vita nta [[Russia]] e nta [[Girmania]]. Euleru fici scuperti 'mpurtanti nta campi comu lu [[calculu]] e a [[topuloggìa]]. Sprummintau macari la gran parti dei palori e sìmmuli usati nta matimatica oggi. Ammintau pa isempiu la [[funzioni]] matimatica eggh'eni macari canusciutu ppi lu so travagghiu nta [[miccanica]], l'[[ottica]] e l'[[astronumìa]].
Riga 5:
Euleru eni cunzidiratu lu cchiù 'mpurtanti matimaticu di lu [[diciannuvesimu seculu]] e unu di li cchiù granni di tutti li tempa. Fu macari lu matimaticu ca scrissi cchiossai: li so travagghi cullizziunati inchiunu 60-80 vulumi.
 
N'autru matimaticu, [[Pierre-Simon Laplace]] dissi, "Leggi Euleru, leggi Euleru, iddu è nu mastru ppi nuatri tutti". Euleru fu misu nta sesta serii di li bancunoti di 10 [[francu svìzziru|Franchi svizzeri]] e supra nu munzieddu di francubbulla svizziri, tideschi e russi.<br />
[[ImageFile:Euler GDR stamp.jpg|thumb|left|Francubbullu di l'ex-[[Ripubblica Dimucratica Titesca]] ca renni unuri a Euleru nta lu 220mu annivirsariu di la so morti. Nto centru, fa virri la formula poliedrali <math>V-E+F=2</math>.]]
 
L'[[astiroidi]] 2002 Euleru fu vattiatu accussini in so unuri. Eni macari cilibbratu di la [[Cresìa Lutirana]] supra lu Calindariu dei Santi ca hanu lu [[24 di maiu]].
Riga 12:
=== Nutazzioni matimatica ===
 
Euleru ntrudiciu nu munzieddu di notazzioni ca si usanu ancora oggi: ntra chissi, <math> f(x) </math> pa funzioni matimatica, l'attuali notazzioni pei funzioni [[Trigunomitrìa|trigonumetrichi]] comu [[senu]] e [[cosenu]], la lettira greca &Sigma;Σ pa summatoria. Ppi primu usau a littra ''[[e]]'' ppi inticari la basi di li [[logarittimu|logarittimi]] naturali nu [[Nùmmuru riali|nummiru riali]] ca ora jeni appuntu ciamatu macari nummiru di Euleru, e la littra [[unitati immacinaria|i]]'' p'inticari l'[[unitati immagginaria]].
L'usu da a lèttira [[pi (lèttira greca)|π]] ppi innicari lu [[pi grecu]], ntruduciutu all'inizziu di lu [[XVIII secolu]] di parti di [[William Jones]], addivintau pupulari duoppu l'utilizzu ca ni fici Euleru.
 
 
== Talìa puru ==
 
* [[Custanti di Euleru]]
 
[[Category:Biografìi|Euleru]]
[[CategoryCatigurìa:MatimàticaBiografìi|Euleru]]
[[CategoryCatigurìa:SvìzziraMatimàtica|Euleru]]
[[CategoryCatigurìa:MatimàticiSvìzzira|Euleru]]
[[Catigurìa:Matimàtici|Euleru]]
 
{{Link FA|en}}
Line 29 ⟶ 30:
 
[[af:Leonhard Euler]]
[[am:ላዮናርድ ኦይለር]]
[[an:Leonhard Euler]]
[[ar:ليونهارد أويلر]]