"Tirrimotu dû 11 di jinnaru 1693" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
n fi
Riga 5:
 
[[{{ns:6}}:Sicilia Sisma 1693.jpg|thumb|right|350px|L'ària ntirissata dô tirrimotu ]]
Nta dui voti, lu [[9 di jinnaru|9]] e l' [[11 di jinnaru]] dû [[1693]], lu [[trimotu]] scutìu nu tirritòriu grannìssimu dâ [[Sicilia]], pruvucannu la distruzzioni tutali di chiossai di 45 centri abbitati e facennu quarchi 60.000 [[Cristianu (pirsuna)|cristiani]] morti sutta a li macerî. [[Catania]] fu distruggiuta tutta, accussì comu a la cchiù granni parti dê lucalitati dû virsanti urientali di l'[[Etna]] e dê [[Munti Ibblei]]; [[Sarausa]] e [[Rausa]] e assai pruvinci d'iddi èppiru danni gravìssimi.<br />
Ci foru forti scunvurgimenti dô solu nta n'ària assai granni e si vìttiru marimoti ([[tsunami]]) nta tutta la costa urientali di l’ìsula, di [[Missina]] a Sarausa.
Danni ci foru macari nzinu a [[Palermu]], â [[Calàbbria]] miridiunali e a [[Malta]]; la scussa principali fu assai sintuta macari a [[Trapani]], ntâ [[Calabria]] sittintriunali e ntâ [[Tunisia]].
 
La siquenza sìsmica ca cumprenni stu tirrimotu, accuminciau lu jornu 9 di jinnaru 1693 e cuntinuau pri quarchi dui anni, cu nu nùmmiru assai àutu di rèbbrichi (cchiù di 1500). L'eventu principali (XI gradu MCS) s'eppi a l'ori 9 dâ sira di l'11 jinnaru, doppu ca na para di scossi di cchiù nica ntinzità (circa VIII gradu MCS) s'avìanu gia' fattu sèntiri la sira dû jornu 9 e la matina dû stissu jornu 11. Li carattirìstichi di l'eventu principali, lu fannu assimigghiari, pi tanti cosi, ô [[tirrimotu dû 4 frivaru dô 1169]] e fa pinzari ca la struttura sismugginètica è misa a mari, non luntanu dâ costa, tra Catania e Sarausa. Na cunferma di st'ipòtisi pò vèniri dû marimotu assuciatu cô tirrimotu ca, macari nta stu casu comu ntô 1169, curpìu la costa jònica dâ Sicilia. La prufunnità ipucintrali cunziddirata pi l'eventu principali è di quarchi 20 chilòmitri.
 
== Li crònachi di l'èbbica ==
=== Di la crònaca di Nàpuli ===
Line 21 ⟶ 22:
''L'avvintura dû tirrimotu ncuminciò ê tri e tri quarti dâ notti dû 9 jinnaru. Ntâ prima notti, li siciliani durmìvanu prufunnamenti. La luna canciò di culuri e doppu n'ura vinni la prima granni scossa, priciduta di nu fracori suttirràniu, c'assimigghiava a nu tonu rimbumbanti. Lu primu jornu arriggistrau migghiara di vìttimi. Lu terzu jornu, lu finòminu s'arrivilò nta la sò dimenzioni cchiù apucalìttica. Si graperu fratturi ntâ terra, lu mari s'arritirau e appoi rifruiu cu li sò acqui, l'armali vìnniru sbarzati dâ forza dû sisma. ''
 
''A [[Muòrica]], supra 18.203 abbitanti, ni mòrsiru 3.400, a [[Rausa]], supra 9.946 abbitanti pèrsiru la vita 5.000 pirsuni, a [[Vittoria]] supra 3.950 li morti foru 200, a [[Scicli]] li vìttimi foru 2.000 supra 9.382 abbitanti, a [[Spaccafurnu]], mureru 2.200 risidenti supra 7.987, a [[Giarratana]] supra 2.981, non si sarvaru 541 abbitanti e pi finiri a [[Muntirussu]] mòrsiru 232 supra 2340 pirsuni. La "dulurusa traggedia" fu na pàggina di vita ca nun si difinìu nta dda notti.''
 
=== Crònaca di Còmmisu ===
Line 43 ⟶ 44:
[[pl:Trzęsienie ziemi na Sycylii (1693)]]
[[ru:Сицилийское землетрясение]]
[[fi:Sisilian maanjäristys 1693]]