"Jawhar al-Siqilli" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
YurikBot (discussioni | cuntribbuti)
Giusi (discussioni | cuntribbuti)
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 1:
'''Jawhar al-Siqilli''' (Sicilia, circa [[911]] - Lu [[Cairu]], [[28 di jinnaru]] [[992]]) fu lu ginirali sicilianu ca criau lu cchiù granni mperu islamicuislàmicu [[Fatimiti|fatimita]] ([[sciiti|sciita]]) dâ storia, cunquistannu tuttu lu Nord-Africa (u [[Maghreb]]), l'[[Egittu]] e a [[Siria]]. IddhuIddu funnau puru ala città ridi al-Qahirah (lu Cairu) e ala granni [[moschea]] ridi [[al-Azhar]], la cchiù antica [[università]] dû munnu.
 
A voti al-Siqilli ha statu scrittu ''as-Siqilli'', ''as-Saqali'' o ''as-Saqalli'' ni diffirenti t<u>r</u>ascrizziuni. Puru la Sicilia ha stata acciamatachiamata ''Saqalyah'' o ''Siqilyah'' 'n diffirenti evvuchièpichi e dialetti arabiàrabbi. As-Siqilli significasignìfica ''«lu Sicilianu»'' e accussì è canusciutu nt<u>r</u>a tuttu lu munnu islamicuislàmicu[[Maroccu]] nzinu a l'[[Indunesia]]: sò nomu era ''Abul al-Husain Jawhar ibn-Abdullah''.
 
''Jawhar lu Sicilianu'' ha statu nzinu ô [[Saladinu]] lu cchiù granni eroi di tuttu l'[[Islam]]. Ancora oggioi è lu cchiù granni dî l'eroi [[sciiti]] e ntû particulari di l'[[ismaeliti]].
 
==Vita==
 
Jawhar nascíu e campau 'n Sicilia e li sò pat<u>r</u>i eranuèranu siciliani, ma nun si canusciunnucanusciunu ducumenti unni si dici n'quali città e cu furunuforu li sò cantannavi. La raggiuni è ca iddhuiddu era liatu a n'gruppu ridi Mowlas (nun-arabiàrabbi) siciliani c'ávianuavìanu statistatu purtati n'schiavitù dâ Jazeera (al-Jazeera significasignìfica «l'isulaìsula» ‘n arabuàrabbu) di Sicilia â città santa ridi [[Kairouan]] (Tunisia), capitali dû califfatu fatimita n'Africa nord-occidintali. Sò pat<u>r</u>i Abdullah (ibn-Abdullah significa figghiu di Abdullah) s'aviaavìa cunvirtitucunvirtutu a l'Islam già nannâ Sicilia, ma li sò nannavi eranuèranu cristiani [[ortodossia|ortodossi]] e ô tiemputempu nun era cutumicustumi n'Africa t<u>r</u>acciari l'origginiorìggini ridi ddhichiddi ca nun avianuavìanu nomi arabiàrabbi o musulmani.
 
Jawhar addivinni attinnenti dû califfu [[Isma'il al-Mansur Bi-Nasrillah|al-Mansur]] e ntû [[952]] vinni subbutusùbbutu libbiratu radi lu novu califfu [[al-Mui'zz din-Allah|al-Mui'zz]] ca ulu mi<u>rd</u>isimuìsimu annu aviaavìa succidutu àa al-Mansur e iddhuiddu immantinenti lu nomminanòmmina Katib (secrétariusecretariu ridi Statu). Nt'al-annu [[959]] addivinni cchiuassai mpurtanti: veni àa esserièssiri nomminatunumminatu puru Vizir e cumannanti n'capu ridi l'armata fatimita. ChiddhChidd'annu Jawhar accumincia e cunchiudi la cunquista ridi nummurusi provincîpruvincî dû [[Maghrib]] ([[Taharat]], [[Fas]], [[Sijilmasa]]), nzinu a l'[[OceanuOcèanu AtlanticuAtlànticu]]. DhàDdà stapi e accuverna lu paisi pì quacchi annu.
 
Ntû fivraru dû [[969]] Jawhar era già celibbricèlibbri e cunzidiratu insustituibbiliinsustituìbbili radi lu califfu al-Mui'zz, ca pinzava ca nuddhunuddu autàut<u>r</u>u putissi arrinisciriarrinèsciri a cunquistari l'EgittuEggittu, ma iddhuiddu s'ammarau e picca spiranzi appi pâ sò vita. Si nun avissi cchiù campatu nuddhunuddu autàut<u>r</u>u avissi pigghiatu lu sò postu: lu califfu avissi rinunciaturinunziatu a la cunquista.
 
Jawhar si salvau e quannu ca fu di novu forti, ntâ primavera, accuminciau la cunquista ridi l'EgittuEggittu. Rapidamenti cunquistau la città ridi [[Alessandria (Egittu)|Alessandria]]. DhàDdà fici n'modu ca li surdati nun facissirufacìssiru danni ni massacri e ditti puru premi e onorionuri a issi pì dissuadirilidissuadìrili dû pigghiari buttini di werraguerra. Cu stu viaticuviàticu di granni putenza e benuvulenza itti versu la città di [[Al-Fustat]], ca subbutusùbbutu s'arresi. Jawhar accittau tutti li terminitèrmini dû t<u>r</u>attatu di resa e firmau nu magnanimumagnànimu t<u>r</u>attatu di paci, garantinnugarantennu la vita e li proprietà di tutti, quinni addiviniuaddivinìu cuvernaturi di l'EgittuEggittu.
 
Lu sò cuvernu veni cunzidiratu assai intelligentintilligenti, binificubinèficu e tollerantitulliranti, picchì fici nescirinèsciri l'EgittuEggittu di na longa caristiacaristìa, na granni puvirtà e iper-inflazziuni dî prezzi, vinsi la criminalità e pirmittiupirmittìu a tutti libbirtà di religgiuniriliggiuni. Lu mirisimumidìsimu journujornu dâ cunquista, lu 6 di giugnu [[969]], iddhuiddu t<u>r</u>acciau lu disegnudisignu e accuminciau la cust<u>r</u>uzziuni di al-Qahirah (u-Cairu) e dû Qasral (lu casteddhucasteddu dâ città).
 
Ntû [[970]] accuminzau la cust<u>r</u>uzziuni dâ granni moschea di [[al-Azhar]], e ntû 22 giugnu dû [[972]] la [[moschea]] fu cunsacrata e raputagraputa ô cultu.
 
Ntû 970 aviaavìa anviatu lu sò esèrcitu na [[Siria]] e aviaavìa subbutu cunquistatu lu paisi, ma la situazziuni canciau quannu li [[Karmati]] aiutarunuaiutaru li Siriani. Ntû 972 li Siriani e la coalizziuni dî Karmati attacarunuattacaru l'Egittu,Eggittu ma Jawhar, pigghiannu lu cumannu dû sò esèrcitu, li scunfissi tutti. La Siria accussì vinni subbutusùbbutu ricunquistata 'n maniera definitiva.
 
Jawhar veni sempri arricuordatuarricurdatu comu nu granni Katib, nu puliticupulìticu ntilligenti e nu granni amminist<u>r</u>aturi. Dipartì di stu munnu ô [[Cairu]] lu [[28 di jinnaru]] dû [[992]] quannu aviaavìa cchiù di na quatt<u>r</u>uvintina d'anni (forsi 82). Si dici ca à ddhuddu tiemputempu nun ci fussi nuddhunuddu puita ca nun avissi scrittu dî versi pì ciancirichiànciri alapirditapèrdita e laudari la sò libbiralità.
 
==LinkLiami esterni==
*[http://www.sis.gov.eg/public/yearbook99/html/hist04.htm SIS Egypt State Information Service]
*[http://www.amaana.org/heroes/note010.htm Biugrafia cumpleta di Jawhar as-Siqilli] (ngrisi).
*[http://www.ismaili.net/histoire/history05/history532.html Brevi biugrafiabiugrafìa] (ngrisi).
 
[[Category:Storia siciliana]]