"Jattu di Schrödinger" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nuddu riassuntu dû canciamentu
n Canciamenti nichi. Ppi piàciri, si l'articulu b'antirèssa antiràggiti ccu mmia ppi e-mail, 'nta paggina ri discussioni o 'nta mo pàggina ri discussiòni utènti.
 
Riga 1:
[[File:Schrodingers cat.svg|thumb|Nu [[iattujattu]], cu nu cuntaturicuntatùri Geiger, e tanticchiatantìcchia di vilenuvilènu 'nta nuna scatulu[[buàtta]] isulatuisulata. A miccanicamiccànica quantisticaquantìstica dici ca duoppu tanticceddatanticcèdda, lua scatulubuàtta cuntenicuntèni lu iattujattu 'nta nu statu mischiatumischiàtu di vitavìta e di mortimòrti. N'ussirvaturiussirbatùri taliannutaliànnu rintrarìntra lua scatulubuàtta addifinisci stu statu 'nta na manera ditirminata: vivu o mortu]]
'''Lu jattu di Schrödinger''' eni nu [[spirimentuspirimèntu mintalimintàli]] di [[fisica quantistica]].
Lu spirimentuspirimèntu a statu strummintatustrummintàtu di lu fisicufìsicu [[Erwin Schrödinger]].
ChissuChìssu significasintissi a ddiri ca nun venibèni utilizzatuutilizzàtu nu jattujàttu veruvèru.
SUnu s'immagginaammagginàri di mintìri nu iattujattu intra nuna scatulubuàtta isulatuisulàta.
Nu [[cuntaturi Geiger]] e tanticchiatantìcchia di nu limentulimèntu [[radiuattivittati|radiuattivu]] rintra luna scatulubuàtta.
Duoppu tanticchia di tempu[[tiempu]], putissiputìssi ssiri macarimacàri n'ura, unu di l'atumi di lu limentu dicadidicàdi mittiennumittiènnu radiuattivitatiradiuattivitàti.
Chissu venivèni misuratumisuràtu di lu cuntaturicuntatùri Geiger ca enijeni culligatuculligàtu a na machinicèdda ca rilasciaarrilàscia lu vilenu caviliènu c'avissi a mazzarimazzàri lu jattu (mischinu!).
 
A quistioniquistiòni [[paradossu|paradussali]] ora eni: duoppu n'ura lu jattu eni [[vivu o mortu]]?
A 'ntirpritazzionintirpritazziòni classicaclàssica di lu spirimentuspirimèntu di Schrödinger eni ca finu a quannuquànnu lu scatuluscàtulu eni ciusuciùsu, lu jattujàttu eni sia vivu ca mortumuortu nta nu [[statu quantisticuquantìsticu supirpusizziunatu]].
QuannuQuànnu lu scatuluscàtulu si rapiràpi, a funzioni d'onda si cullassa e li stati quantici venunuvènunu resirèsi notanòta a l'ussirvaturiussirbatùri eca ppo finarmenti venirivèniri a cuscienza di lu fattu ca lu jattu eni vivu o mortu. <br>
Lu prubblema risoltu di lu spirimentu mintali ni fa capiri ru còsi:<br>
# ca na pirsuna ca rapiràpi lua scatulubuàtta intirfirisciantirfirìscirialitati[[rialitàti]] 'nta nu livellulivèllu macruscopicumacruscòpicu (quinni nun eni cchiu lu liveddu micruscopicu dâ fisica quantistica).;
Chissu# e ni fa capiri macàri ca a pirsuna ca usservaussèrva e lu spirimentuspirimèntu di lu jattu ana ssiri cunzidirati cu rifirimentu a intrambi 'nta lu stessu mumentu sincronicusincrònicu.<br>
Sulu ''[[cullassu ra funzioni d'unna|taliannu]]'' rintra a scatulascàtula unni si sta cumpiennufaciènnu lu spirimentuspirimèntu a pirsuna infruenzaanfruènza lu "statu di vita o di morti" di lu pòviru jattu.<br>
Lu jattu eni sia mortu ca vivu finu a quannu l'usservazzioni prova lu so statu (ca veni ciamatu "supirposizzioni").