nomuabitanti=àvulisi, àulisi, àlisi|
dinsita=420|
cumunilimitrofi=[[NuotuNotu]], [[Sarausa]]|
cap=96012|
prifissutelefonicu=+0931
}}
'''Àvula''' (''oLucarmenti prununziatu Àula, ÀilaAila ndantâ autriàutri parrati siciliani'') è un cumuni di 31.650 abbitanti dâ [[pruvincia di Sarausa]].<br>
Lu centru, a un chilòmitru dû [[mari Joniu]], fu ricostruitu doppu lu tirrimotu di l'[[11 di jinnaru]] [[1693]] secunnu nala pianta esagunali assai ardita idiata di l'urbanista licatisi fra' [[Ancilu Italia]]:<br>
ogni angulu ridi l'esagunu iavihàvi na cresia, ndontû mezzumenzu ridi l'esagunu c'è "a "ciazza" (chiazza) fatta ridi quattru quarttiniquartini,tra cui chiddu rodû raloggiorològgiu e rodû museomuseu e chiddu radâ chiesa MattriMatrici, rodû Santu protitturiPrutitturi, San MastianuSebastianu (Sanlucarmenti SebastianoSammastianu)ndo. periuduNtû ripirìudu di aprili-maggiumaju si virunuvìdinu assai cristiani fari a "strata a San MastianuSammastianu" pattennupartennu rodû "Misteri ri'i San MastianuSanmmastianu", ndantâ strata i sirausaSaragusa, a circa tri kilometri ridi Àvula, finu aâ ChiesaMatrici; Mattri, ala secunna ruminicaduminica ridi maggiumaju c'è a festa ridi San MastianuSebastianu e ala ruminicadumìnica oô prestu c'è a prucissioni redî "nuri": cristinicristiani vistuti ridi jiancujancu cucû na fascia russa ndontû pettu, sti cristiani ca fanufannu a strata prjiannuprijannu San MastianuSebastianu, l'autru patrunu ridi Àvula è Santa Vennira (Santa Venera) ca iavihàvi ala sosó festadesta ndontâ l'uttimaurtima simana ridi luglioGiugnettu, cacâ famosafamusa notturna (cursa ridi bicicletti ndintâ nauna mitàmitati ridi l'esagunu ridi sira tardu) e l'ex [[cursa ri cavaddi|cursacura redî cavaddi]], a festa si ciurichiudi oô lunediLuniddì cocû "cantanti".Oltri aOrtri Chiesaâ MattriMatrici aad Àvula si ponupònnu riurdariricurdari macaripuru a Chiesa ridi San GiuanniGiuvanni, chidda ridi Sant'Antoniu, chidda ri Santa Vennira e chidda rada BadiaBadìa famosafamusa pòpû stili baroccu. NdoNtû centru ridi Àvula ci susunnu macari i Villi fatti ndontû stilistli liberty, inoltri c'è ridi virririvìdiri a rotonda, ridi picca restaurataristaurata, e ulu Dolmen. NdaNtâ muntagnumuntagna supra Àvula unni navotauna vota surgiasurgeva Àvula Antica, si ponupònnu ammirari a riserva rodû Cassibbili chechî famosifamusi laghetti. Àvula oioji è canusciuta a livelluliveddu ntirnazziunali pi li mennuli,: cacâ pizzuta ridî Àvula si fanufanni i confetticunfetti, e pi lu vinu chica pruduci, dinuminatu ''[[Nero d'Avola]]'', pi lu culuri chi lu carattirizza.
Carattirìsticu è u dialettu àvulisi, ca usasegui i paròli ro muòricanu e a cadenza ra parrata catanisa. È unu re picca paisi ra Sicilia orientali unni si rici "picciotti" nveci di "carusi".lìnii
mun
Ma nun è mitafunetica e assu migghia â [[Parrata catanisa|Parrata siciliana urientali nun mit]].[[Parrata catanisa|afunetica]]
È
È unu re picca paisi ra Sicilia orientali unni si rici "picciotti" nveci di "carusi".
== Liami sterni ==
|