"Norbertu Bobbiu" : Diffirenzi ntrê virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Thijs!bot (discussioni | cuntribbuti)
n robot Aggiungo: sv:Norberto Bobbio
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 1:
'''Norbertu Bobbiu''' ([[18 di uttùviru]], [[1909]] [[9 di jinnaru]], [[2004]]) era nu [[filòsufu]] [[Italia|talianu]] ridi [[liggi]] e [[scienzi pulìtichi]] e nu stòricu dû [[pinzeru pulìticu]]. Scrivìa macari pû cotidianucutidianu turinesiturinisi [[La Stampa]]''.
Bobbiu era nu [[sucialismu|sucialista]] [[libberalismulibbiralismu|libberalilibbirali]] e siguiasiquìa la tradizziunitradizzioni di [[Pieru Gobetti]], [[Carlu Rosselli]], [[Guidu Caloggeru]], e [[Aldu Capitini]]. Era puri nfluenzatunfluinzatu fortimenti di [[Hans Kelsen]] e [[Vilfredo Paretu]].
 
==Vita e punti di vista==
Bobbiu nascìu nta chidda ca lu necrologgiu dû giurnali britànnicu ''[[The Guardian|Guardian]]'' discrissi comu "''...na famigghia turinesi rilativamenti benistanti, burghisi''" chi ci avìeunu simpatie ca Bobbiu stissu chiamau, quannu era vivu, "''filu-[[Fascismu|fascisti]]', vidennu lu fascismu comu nu mali a ddi tempi nicissariu contra chiddu ca iddu suppunìa cchiù piriculusu dû[[Bolscevicu|Bolscevismu]]''". Nte i [[scola|scoli]] supiriori 'ncuntrau[[Vittoriu Foa]], [[Leone Ginzburg]] e [[Cesari Pavesi]], e nta nivirsità addivintau micu cu [[Alessandru Galanti Garroni]].
 
Bobbiu nascìu nta chidda ca lu necrologgiu dû giurnalijurnali britànnicu ''[[The Guardian|Guardian]]'' discrissi comu "''...na famigghia turinesiturinisa rilativamenti benistanti, burghisiburghisa''" chi ci avìeunuavìa simpatiesimpatìi ca Bobbiu stissu chiamau, quannu era vivu, "''filu-[[Fascismu|fascisti]]', vidennu lu fascismu comu nu mali a ddi tempi nicissariu contra chiddu ca iddu suppunìa cchiù piriculusu dû[[Bolscevicu|Bolscevismu]]''". Nte iNtê [[scola|scoli]] supiriorisupiriuri 'ncuntrau [[Vittoriu Foa]], [[Leone Ginzburg]] e [[Cesari Pavesi]], e nta nivirsitàl'univirsità addivintau micu cu [[Alessandru Galanti Garroni]].
Nt' u [[1942]], sutta u reggimi fascista ri [[Binitu Mussulini]] e duranti a [[Sicunna Guerra Mundiali]], Bobbiu fici parti ri chiddu ca a ddi tiempi era nu partitu [[illigalità|illigali]] radicali [[Partitu d'Azzioni]] ("[[w:en:Party of Action|Party of Action]]") e fu macari mpriggionatu brivimenti ntra u [[1943]] e u [[1944]]. Quannu nisciu si candidau sinza cchianari nte i [[lizzione|lizzioni]] ro u [[1946]] ppi [[Assimblìa Custituenti Taliana]]. Co u fallimentu ro u partitu nto u dopuguerra ca virì a amaggioranza re i [[Dimucrazia Cristiana|Dimucratici Cristiani]], Bobbio lassau peddiri ca a pulitica litturali e si cuncintrau ccu li sturdi accademici.
 
Nt' uNtô [[1942]], sutta ulu reggimiriggimi fascista ridi [[Binitu Mussulini]] e duranti ala [[Sicunna Guerra MundialiMunniali]], Bobbiu fici parti ridi chiddu ca a ddi tiempitèmpura era nu partitu [[illigalità|illigali]] radicali [[Partitu d'Azzioni]] ("[[w:en:Party of Action|Party of Action]]") e fu macari mpriggionatumpriggiunatu brivimenti ntra ulu [[1943]] e ulu [[1944]]. Quannu nisciuniscìu si candidaucannidau sinza cchianariacchianari ntenta il' [[lizzioneelizzioni|lizzionielizzioni]] ro u [[1946]] ppipi [[Assimblìa Custituenti Taliana]]. Co u fallimentu ro u partitu ntonta ulu dopuguerra ca virì ala amaggioranzamaggiuranza re i [[DimucraziaDimucrazzìa Cristiana|DimucraticiDimucràtici Cristiani]], Bobbio lassau peddiripèrdiri cacu ala puliticapulìtica litturalielitturali e si cuncintrau ccucu li sturdi accademiciaccadèmici.
Era unu ca sustinìa futtimenti a [[fozza ro u dirittu]], a [[siparazzioni re i putiri]], e a limitazzioni re i putiri, addivintau chiddu ca a ddi tiempi si ciamavunu [[socialismu talianu ro u mmidiatu dopuguerra|socialisti]], ma sempri n'opposizzioni a chiddu ca a iddu cci parìa limenti anti-[[Dimucrazzia|dimucratici]], [[Autoritarianismu|autoritari]] na filusufia pulitica [[Marxismu|Marxista]]. Fu nu partiggianu ro u "[[Comprumissu Storicu]]" tra chiddu ca a ddi tiempi era lu [[Paritu Comunista Talianu]] e li Dimucratici Cristiani, e un criticu firocu ri [[Silviu Berlusconi]]. Bobbiu murìu a Torinu, a stissa città unni nascìu e vissi ppa a maggiur parti râ so vita.
 
Era unu ca sustinìa futtimentifortimenti ala [[fozzaforza ro u dirittu]], ala [[siparazzioni re i putiri]], e ala limitazzioni re i putiri, addivintau chiddu ca a ddi tiempitempi si ciamavunuchiamàvanu [[socialismusucialismu talianu ro u mmidiatu dopuguerradoppuguerra|socialistisucialisti]], ma sempri n'opposizzioniuppusizzioni a chiddu ca a iddu cci parìa limentielimenti anti-[[DimucrazziaDimucrazzìa|dimucraticidimucràtici]], [[AutoritarianismuAuturitarianismu|autoritariauturitari]] na filusufiafilusufìa puliticapulìtica [[Marxismu|Marxista]]. Fu nu partiggianu ro u "[[ComprumissuCumprumissu StoricuStòricu]]" tra chiddu ca a ddi tiempitempi era lu [[Paritu ComunistaCumunista Talianu]] e li DimucraticiDimucràtici Cristiani, e un criticucrìticu firocufiroci ridi [[Silviu Berlusconi]]. Bobbiu murìu a Torinu, ala stissa città unni nascìu e vissi ppapi ala maggiurmaiuri parti so vita.
==Carriera ccademica e ricanuscimenti==
 
Bobbiu sturiau Filosufìa ra Liggi ccu [[Gioele Solari]]; e cchiù tardi nzignau a [[Camerinu]], [[Siena]], [[Padua]], e a fini attonna a [[Turinu]] comu succissuri ri Solari 'nto u [[1948]]; ro u [[1972]] finu o [[1984]], e cci appi na cattidra ri nzignanti nta a facultati ri scienzi pulitichi ca s'avia criatu ri picca a Turinu.
==Carriera ccademicaaccadèmica e ricanuscimenti==
 
Bobbiu sturiaustudiau Filosufìa ra Liggi ccucu [[Gioele Solari]]; e cchiù tardi nzignau a [[Camerinu]], [[Siena]], [[PaduaPàdua]], e aâ fini attonnaattorna a [[Turinu]] comu succissuri ridi Solari 'nto untô [[1948]]; ro u [[1972]] finu o [[1984]], e cci appi na cattidracàttidra ridi nzignanti nta ala facultati ridi scienzi pulitichipulìtichi ca s'aviaavìa criatu ridi picca a Turinu.
Era macari AssociatuAssuciatu NazzionaliNazziunali ridi l'[[Accadimi reAccademi i Lincei]] e diritturi (ccucu [[Nicola Abbagnano]]) da a ''Rivista ridi Filusuofìa''. AddivintàuAddivintau "[[w:en:Corresponding Associate|Corresponding Associate ]] ra a [[w:en:British Academy|British Academy]] 'nto untô [[1966]]; e 'nto untô [[1979]] fu numinatu [[Sinaturi a vvita]] ro u [[Prisidenti ra RipubblicaRipùbbrica]] [[Sandro Pertini]]. Bobbio arricivitti diploma ''[[Latin honors|honoris causa]]'' ridi li NivirsitatiUnivirsitati ridi [[NivirsitàUnivirsità ridi Pariggi|Pariggi]], [[NivirsitàUnivirsità di Buenos Aires|Buenos Aires]], [[NivirsitàUnivirsità ridi Madrid|Madrid]], [[NiversitàUniversità ridi Bulogna|Bulogna]], e [[NiversitàUniversità ridi Chambéry|Chambéry (Francia)]].
 
==Travagghi cchiù mportantimpurtanti==
 
*''L'indirizzu finominuloggicu ra a filusufia sociali e giuriddica''
*''Lu nnirizzu finominulòggicu dâ filusufìa suciali e giurìddica''
*''[[Destra e sinistra]]'' (''[[Right-wing politics|Right]] and [[Left-wing politics|Left]]''), Roma, 1994
 
==LliamentiLiamenti sterna==
 
*[http://www.erasmo.it/gobetti/ ILi travagghi di Norbertu Bobbiu], nu situ multilingui
 
==Riferimenti==
*Stu articuluartìculu accuminzau comu na traduzzioni ra vuci ngrisingrisa [[w:en:Norberto Bobbio|Norberto Bobbio]] [[January 31]], 2005.
 
[[Category:Filosufìa]]
==References==
*Stu articulu accuminzau comu na traduzzioni ra vuci ngrisi [[w:en:Norberto Bobbio|Norberto Bobbio]] [[January 31]], 2005.
 
[[de:Norberto Bobbio]]