Orlannu (cavaleri)

Orlannu è na fijura chi cumpari nti diversi cumpusizzioni littirari a pàrtiri dû mediuevu nzinu ê jorna nostri. E' na fjura storica rialmenti isistita ntô VIII sèculu. nasciu ntô 736 e muriu ntô 778 ntô cummattimentu di Runcisvaddi. Di iddu pigghia lu nomu tutta la tradizzioni littiraria francisi ca va sutta lu nomu di chanson de Roland.

Orlannu ntâ tradizzioni siciliana cancia

Li vicenni dî paladini di Francia e di Urlannu foru prubabbirmenti mpurtati n Sicilia dî cavaleri nurmanni tra la fini dû XI e la cuminzatina dû XII sèculu.

Ê jorna nostri li vicenni di Orlannu vènunu cuntati dî cantastori ca tramannanu na tradizzioni antica, spissu familiari di ginirazzioni n ginirazzioni, comu puru nti l'arti figurativa dî carretti siciliani, e supratuttu nti l'òpira dî pupi, pi cui Orlannu custituisci lu prutagunista principali.

Orlannu veni discrivutu tradizzionarmenti comu lu primu Palatinu di Francia e ginirali 'n campu di l'asèrciti francisi e rumani; è figghiu di Miloni, Conti di D'Anglanti e di Berta, soru di Carlu Magnu; è cucinu di Rinardu , Bramanti e di Astolfu. La sò spata è la "durlindana".

Berta, soru dû Re Carlu, si nni fuji cu Miloni, duca di D'Anglanti e a sta nutizzia lu Re, siddiatu forti, fa n'edittu bannennu dû regnu soru e cugnatu. Nasci Orlandu ca già di picciriddu ammustra signali di granni curaggiu, ammazzannu ntô voscu sarpenti e ursi.
Ntantu Carlu Magnu, ncurunatu mpiraturi, mentri si nni torna a casa, 'n Francia, passa dû paisi unni s'avìanu arifuggiati Berta e Miloni e ddocu, avènnuni sintutu già parrari, ncontra a sò niputi Orlandu. Re Carlu ripigghia la sà caminata pâ Francia, purtànnusi d'appressu Orlandu e sò matri (Miloni avìa già murutu pri manu dû saracinu Altomonti).

La prima prudizza unni Orlandu ammustra d'èssiri nu granni guerrieru è quannu ammazza cô vastuni lu putenti saracinu Altomonti (assassinu di sò patri Miloni) e si pigghia li sò armi. Fà appoi tanti àutri mprisi, ammustrannu curaggiu e valuri, meritannu, pri chissu, d'èssiri aricanusciutu comu primu Palatinu di Francia.

Oralandu, ora ca è granni, si marita cu Aldabedda e cu chista campa tranquillu pri quarchi annu, ma, appoi, un jornu, a la corti di Francia, s'apprisenta na picciotta bedda e un cavaleri, accumpagnati di quattru gicanti cu l'ali. Pri sta picciotta accussì bedda, ca havi pri nomu Angelica, tutti li palatini pèrdunu la testa, nnamurati; Orlandu, non currispunnutu d'idda, ortri a la testa, perdi macari la raggiuni.

Astolfu, cucinu e amicu di Orlandu, pi òridini di Diu, cavarcannu l'Ippògridu, nu cavaddu alatu, arvola supra la luna p'aripigghiaru la raggiuni di Orlandu; chistu, turnatu sanu di menti, si jetta, senza cchiù nenti taliari, ammenzu a li battagghi contru a li nfideli pri fari triunfari la fidi 'n Cristu. Appoi, nu tintu jornu, attrova la morti nta la sò ùrtima battàgghia, fatta sempri sutta a li nzegni di Diu, contru a li saracini, nta na lucalità dâ Spagna, saputa sèntiri Roncisvalle; apprima di mòriri sona l'Olifanti, un cornu ca servi pâ chiamata di l'ùrtimu succorsu.