Stòmmacu

Lu stòmmacu è n'òrganu c'apparteni a l'apparatu diggirenti. È na dilatazzioni a forma di saccu dû canali alimintari, tra l'esòfagu e lu ntistinu.
La sô funzioni è d'arricògghiri l'alimenti masticati e diglututi, diggirìrili e trasfurmàrili 'n chimu.
L'usu dû tèrmini 'n lucuzzioni pò significari la capacitati di suppurtari cosi ripugnanti o umilianti.

Anatumìa umana

Situatu ntâ cavitati adduminali, accupa l'ipucondriu di manca e parti di l'epigastriu.
Adirisci ntâ parti supiriuri ô diaframma e è ntirpostu tra lu fìcatu e la mèusa. Ntâ sô màssima espansioni, lu stòmmacu diborda di quarchi cintimetru di l'arcata custali manca.
Ntâ majuri parti dî casi havi na dispusizzioni virticali, ma nun sunnu eccizziunali ndividui c'hannu nu stòmmacu c'appari adaciatu urizzuntarmenti. Pò prisintàrisi comu un conu appiattutu di l'avanti a l'arreri câ punta versu dritta oppuru comu un cilintru ca si ripiga nfiriurmenti a uncinu.
'N midia havi na longhizza màssima di 25 cm, cu na larghizza di 12 cm e nu spissuri, di facci a facci, d'8 cm. Pò cuntiniri finu a 1.300 cc di sustanzi fluidi. Li sô diminsioni diminuìscinu ntê pirsuni ca sunnu abbituati a manciari picca, mentri aumintanu 'n chiddi ca fannu abbituali pasti cupiusi.

Vistu comu unitati murfulòggica e funziunali, lu stòmmacu pò èssiri divisu 'n tri parti:

• lu funnu, è la parti chiù àuta dû stòmmacu e forma na specii di cubba
• lu corpu, sutta ô funnu, scinni virticarmenti, ristrincènnusi e ncurvànnusi
• la parti pilòrica, sequi lu corpu e è 'n prussimitati dû piloru.

Lu funnu veni divisu dû corpu dâ linia tiòrica c'attraversa lu cardias urizzuntarmenti.

Rapporti

P'esaminari schimaticamenti lu stòmmacu, si è sòliti dividìrilu 'n 6 sizzioni:

• facci antiriuri, ch'è quasi cumplitamenti cummigghiata dû fìcatu
• facci pustiriuri, adaciata supra la meusa, supra lu pancreas e supra lu primu trattu di lu ntistinu
• màrgini drittu, cuncavu, dittu macari nica curvatura dû stòmmacu, di cui parti lu ligamentu picciddu umentu (o ligamentu gastro-epaticu) ca fissa lu stòmmacu ô fìcatu
• màrgini mancu, cummessu, dittu macari granni curvatura dû stòmmacu, di cui parti lu ligamentu granni umentu, ca scinni finu a fissàrisi ô colon traversu, n'àutru nicu ligamentu (ligamentu gastro-linali) cullega lu stòmmacu â meusa
• cardias, l'urifizziu supiriuri ca cullega lu stòmmacu a l'esòfagu
• piloru, l'urifizziu nfiriuri cu cui lu stòmmacu cumunica cu lu nizziu di lu ntistinu (duudenu).

Struttura

La pareti dû stòmmacu è cumposta di na serii di suvrappusizzioni di tissuti. Dâ supirficii esterna versu lu nternu, s'attròvanu: la tònaca sirusa, la tònaca musculari, la tila suttamucusa e la tònaca mucusa.

Tònaca sirusa

È custituuta di na membrana suttili, c'abbolgi cumplitamenti lu stòmmacu, cuntinuannusi ntê ligamenti picciddu umentu, granni umentu e gastro linali.

Tònaca musculari

È lu tissutu cu majuri spissuri (4 mm) e è custituutu di fibbri musculari lisci ca si disponnu supra tri diffirenti chiani. Ntô chianu esternu li fibbri dicùrrinu lungitudinarmenti, scinnennu paralleli dû cardias ô piloru. Ntô chianu mediu hannu un dicursu circulari e sunnu quinni pirpinniculari ê pricidenti, 'n prussimitati dû piloru, aumèntanu di nùmmaru, jennu a custituiri un rubbustu aneddu dittu "sfinteri", ca pò cuntrattarisi a tali puntu di nchiùdiri lu piloru. Ntô chianu nternu li fibbri hannu un pircursu obbliquu, ntirsicànnusi 'n modu variu.

Tila suttamucusa

È custituuta dûn tissutu cunnittivu tantu lassu. Ô sô nternu scùrrinu li vasi sanguigni e li nervi, ca si distribbuìscinu ntô stratu succissivu, la tònaca mucusa.

Tònaca mucusa

Havi na struttura tanta cumplessa. Li carattirìstichi visìbbili a occhiu nudu sunnu:

• lu culuri, biancastru a vacanti, russu o roseu duranti la diggistioni
• li tantissimi pichi unnulati, diretti dû cardias ô piloru, ca scumpàrinu quannu lu stòmmacu è dilatatu
• àutri nummarusi pichi, chiù nichi dî pricidenti, ca suddivìdinu la mucusa 'n picciddi arei, ditti aerei gastrichi, c'un diametru di circa 3-4 mm. 'N ciascuna di st'arei s'attròvanu di l'abballamenti, li fussetti gàstrichi, funni circa 0,2 mm.

Rrurazzioni sanguigna e sistema nirvusu

La ricca rrurazzioni sanguigna dû stòmmacu è sustinuta essinziarmenti di l'arterii gàstrica manca e dritta, gastroepipluica dritta e manca e di l' gastrichi brevi liniari. La riti vinusa è custituuta dî vini suttaepitiliali, suttaghiannulari e sottomucusa. Li nervi dû stòmmacu sunnu essinziarmenti vaghi, cu na cumpunenti simpàtica (ortusimpaticu dursali). Di ricurdari: li plessi antiriuri, pustiriuri, supiriuri, nfiriuri e ddi ntramurali (Plessu mientiricu d'Auerbach, Plessu suttamucusu di Meissner, ecc.).

Ghiànnuli gàstrichi

La pareti nterna, siddu ussirvata ô micruscopiu, si prisenta ancura chiù cumplessa.
Ogni fussetta gàstrica è tappizzata di cèlluli epitiliali cilìntrichi, tra cui sbuccanu li ghiànnuli gàstrichi. 'N tutta la pareti dû stòmmacu, chisti s'attròvanu 'n un nùmmaru ca s'abbicina a 5 miliuna, sunnu di tipu tubbulari e sunnu particularmenti cuncintrati supra lu funnu dû stòmmacu.
Sunnu dû tipu tubbulari, 'n quantu hannu la forma di tùbbuli allongati, tra sô paralleli, ca prisèntanu n'estremitati a funnu nchiusu ca talìa versu l'esternu (tila suttamucusa) e l'àutra estrimitati ca si grapi ntê fussetti gàstrichi.
'N ogni ghiànnula pò èssiri distinta na parti cintrali, ditta corpu, l'estrimitati rivolta versu la fussetta (coddu) e la parti upposta (funnu).
Li pareti dâ ghiànnula sunnu cumposti di cèlluli di tri tipi diversi:

• li cèlluli funnamintali (adilumorfi), prisenti longu tutti li pareti; cuntennu li grànuli d'un prifirmentu, lu pipsinuggenu, ca si trasforma 'n pipsina sunnu quannu nesci dâ cèllula e ntrasi 'n cuntattu cu l'àcitu clurìdricu
• li cèlluli di rivistimentu (dilumorfi), prisenti longu tutti li pareti; prudùcinu l'àcitu clurìdricu
• li cèlluli accissorii, prisenti suprattuttu ntô coddu dâ ghiànnula; sicèrninu sustanzi mucuidi.

Ntê pareti dû stòmmacu sunnu prisenti macari àutri dui tipi di ghiànnuli:

• li tubbulari ramificati dâ mucusa dû piloru
• li tubbulari ramificati dâ mucusa dû cardias.

Ntrammi hannu la funzioni di sicèrniri sustanzi mucuidi.

Fisioluggìa

Doppu ca lu stòmmacu s'è cumplitamenti svacantatu, accuminza a èssiri pircorsu di cuntrazzioni rìtmichi, c'addivèntanu sempri chiù friquenti, cu l'aumentari dû tempu di dijunu, pruvucannu li cussidditti "crampi ô stòmmacu", assuciati â sinsazzioni di fami. Cu la ncistioni dû manciari (civu), sti cuntrazzioni tirminanu. Lu rilassamentu dâ musculatura dû stòmmacu, pirmetti lu sô espannìrisi 'n vulumi, pi putiri riciviri tuttu lu pastu.
Lu manciari (civu) ntrasi ntô stòmmacu e sùbbutu nizzianu li cuntrazzioni piristàltichi, ca dâ riggiuni pilùrica, si prupàganu comu n'unna finu ô piloru stissu. Lu piloru arresta nchiusu e tuttu lu matiriali s'accùmula ntô stòmmacu.
Quannu lu prucessu di diggistioni trasfurmau lu manciari (civu) 'n na sustanza simifluida (chimu), lu piloru si grapi, pirmittennu lu passaggiu dû cuntinutu gàstricu, ntô duudenu.
Cû prugridiri dâ diggistioni, li cuntrazzioni piristàltichi nizzianu di na pusizzioni sempri chiù elivata, cunsintennu lu graduali svacantamentu dû stòmmacu. Doppu 3-4 uri dû nizziu dû pastu, lu stòmmacu è quasi vacanti, l'ùrtimi risidui vennu spinciuti dî cuntrazzioni ntô duudenu.

Lu pH dû succu gastricu, puru siddu arquantu basciu (O,9-1,5), havi un putiri antibattèricu. L'aciditati è mantinuta dâ pruduzzioni di HCl, ca diriva di l'NcCl ca s'attrova 'n granni quantitati ntô sangu e nta l'urganismu.
Àutri cuntinuti dû succu gàstricu sunnu: la mucina gàstrica, la pipsina, la rinnina, la lipasi gàstrica, la uriasi gàstrica, ecc.

Lu stòmmacu è 'n gradu di'assurbiri mmidiatamenti arcun'elimenti, comu l'acqua, lu glucosiu, arcuni sali, l'alcoul e ditirminati fàrmaci.

Patoluggìa

Esìstinu patoluggìi dû stòmmacu ndotti (tumuri sicunnari, atrofii, ecc.), patoluggìi displastichi (altirazzioni dâ pusizzioni o dâ situazzioni gàstrica) e finumeni patulòggici propi dû stòmmacu. Tra li patoluggìi propii dû stòmmacu, si riscòntranu li ulceri, li gastriti (gastrointiriti siddu d'uriggini nfittiva), la tubbirculosi gastrica, la sifilidi gastrica.
Lu stommacu è una dî sedi pridiletti dî niuplasii, lu tumuri ô stommacu àvi lu rolu di tumuri malignu chiù friquenti. Li tumuri bunigni dû stommacu chiù cumuni sunnu li lipomi, li fibbromi e li fibbrubbiomi, tra chiddi maligni li sarcomi (fibbrusarcoma, anciusarcoma, misciusarcoma).
Lu stòmmacu pò èssiri sedi di cisti, cungèniti o pruvucati dû ristagnu dî sicrizzioni. Lu stòmmacu pò essiri suggettu macari a rari casi di traumatismu o di parassitosi animali.
Quatri patulòggici mpurtanti, suprattuttu ntê bammineddi, sunnu chiddi pruvucati di la ncistioni d'aggenti càustici, cu cunsiquenti distruzzioni dâ mucusa gàstrica.

Fonti

La fonti di st'articulu è Uicchipidia Taliana :

http://it.wikipedia.org/wiki/Stomaco