Li Morgeti sunu 'n anticu populu, ca oi nun c'è cchiù, ca faceva patti dô ruppu di chiddi ca si sanu sèntiri li genti italichi; zzoè chiddi ca che ntornu a 1500 anni prima di Cristu accupànu la Calabbria jònica, arruvandu appòi anzinu ô Golfu di Tarantu. Passatu appoi lu Strittu di Missina arruvàru nzinu a zzona centru-urientali dâ Sicilia e si custruêru li cità nta zzona di Serra d'Orlandu e a Murgantina('n cumuni di Aidoni) e a Cartaggiruni quasi sicuramenti ntâ chidda ca oi è numinata vallata dê Margi undi scurri lu ciumi Margi.

Li sturiusi nun hanu ancora addifinutu, né l'estenzioni pricisa di l'aria di iddi abbitata, né la lingua ca parràvunu.

Arrifirisci Dioniggi di Alicannassu: Antìocu di Sarausa dici ca li Enotri sù li primi accupatùri ca s'arrivòrdunu di iddi e dici ancora: [...] la terra ca uora si chiama Italia la accuparu anticamente l'Enotri . Qaundu appoi parra di la fomma di cuvernu ca avevunu arrifirisci ca addu tempu Italu addivintàu re e perciò li sò sudditi pigghiarunu di iddu lu nomu di Itali e appoi spieca ca cangiàrunu lu nomu 'n chiddu di Murgeti, picchì Murgeti era chiddu ca avìa succirutu ntô tronu di Italu: Quandu appoi Sicelo s'attruvàu òspiti dô re Murgeti, fici proppriu lu regnu, divirendu la nazzioni; Antioco cunchiùri ricennu ca ppi stu mutivu li Enotri si chiamàru prima Itali appoi Murgeti e all'urtimu Siculi.

Secondu Strabboni....Na para di sti populi babbiri dâ Sicilia erunu autòctuni, àutri vinèvunu dô cuntinenti vicinu. Li Greci non ci pimmettevunu a nuddu 'ntra iddi di jungiri alla custèra, ma nun avevunu putìri bastanti ppi cacciarli di l’entraterra; a ddi tempi cuntinuavunu perciò a stàrici Sicani, Siculi, Murgeti ed àutri ancora ca abbitavunu l’Isola, fra di cui c’erano ancora li Ibberi, ca secundu quantu arrifirisci Eforo, forû li primi babbari ca s' insidiarunu 'n Sicilia. Parìssi sicùru ca Morgantium avisi a statu funnata dê Murgeti; 'na vota sta cità asistiva, ma oi non asisti cchiù...

Ecateo di Miletu, ca pari essiri lu primu giografu di l’antichità, assendu dô VI seculu a.C., scrivendu di li stanziamenti dê varii poppuli pusizziona li Murgeti comu cullucati 'nta zzona di Riggiu Calabbria, undi oi ancora arristàu lu nomu di chiddi, a San Gioggiu Murgetu.

Llijami cancia

  Purtali di la Calabbria – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra la Calabbria.