Lu Forti Gunzaga nasci supra li Coddi San Rizzu a ovest dâ citati di Missina. Fu custruitu tra lu 1540 e lu 1545. Giuvava a prutèggiri la citati di l'ivasioni chi putìunu mmàtiri supra a Missina. Lu perìmitru dû forti è circunnatu di fussati, c'era na guardiola di unni si vidìa la valli dî Cammari. La porta architraviata è la stissa di ddi tempi, sèmprici, senza decorazzioni. Supr'â porta, c'è na finestra cu l'architravi chi giuvava â fucileria. Ntâ parti cchiù àuta ci su' du buca di unni scurriunu li catini pi jisari e scìnniri lu ponti jisaturi. D'intra ci sunnu stanzi granni chi giuvaunu pî magazzini e pi fari dòrmiri li surdati, sempri ddocu c'è na capelletta dû setticentu cu na sula navata, unni si ponnu vìdiri li resti dû purtali originali surmuntata di na finestra unni c'è na targa di màrmuru unni lu Viciré Laviefuille avvertìu câ cappelletta nun avi lu dirittu d'asilu. Passannu di na scalinata adiacenti si nchiana supra â tirrazza a spìguli unni ci su li turretti di guardia. Lu Forti Gunzaga sarva tutti li strutturi du XVI sèculu tranni quarchi nterventi ntô setticentu, nta l'ottucentu e dâ Sicunna guerra munniali. Venniru custruiti dui pilastri chi sustenunu li baluardi nzemi a àutri junti comu barcuni picciriddi dû setticentu chi si jàprunu ntô baluardu.

Porta dû Forti Gunzaga.