Missina

cumuni dâ pruvincia di Missina
(LA)
« Messana Nobile Siciliae Caput »
(SCN)
« Missina, nòbbili capitali dâ Sicilia »
(Vecchiu mottu dâ citati)


Missina
Nomu ufficiali: Messina
Riggiuni: Sicilia
Pruvincia: Missina (ME)
Cuurdinati: 38°11'37"N, 15°33'15"E
Ammustra ntâ mappa
Superfici: 211 km²
Abbitanti: 217 336
Dinzitati: 1.178 ab./km²
Cumuni cunfinanti: Ciumidinisi, Itala, Munforti, Rometta, Sapunara, Scaletta, Bausu
CAP: 98100
Prifissu telefònicu: 090
Situ ufficiali: https://www.comune.messina.it/


Missina (Messina 'n italianu) è la terza cità cchiù granni dâ Sicilia, cu 217 336 [1] abbitanti ca sunnu chiamati missinisi. È capulocu di l'omònima pruvincia. S'attrova vicinu ô Capu Piloru, lu pizzu Nord-Est (autu-livantinu) dâ Sicilia e pi stu mutivu veni chiamata "La Porta dâ Sicilia". Lu strittu di Missina la sparti dâ Calabbria e dû cuntinenti.

Lu portu di Missina.

Storia

Pristoria

Lu tirritoriu è abbitatu nzinu dî tempi dî Siculi e dî Sicani. Fu funnata comu cità dî Greci carcidisi di l'Eubea ntô 750 a.C., macari si certi autura mèttinu a data ntô 757 a.C., facennu di Missina a prima culonia greca, avanti a Naxos.

'N lingua sicula, si chiamava Zancle o Dankle "fauci" pâ furma dû so portu naturali, lu cchiù granni dâ Sicilia (Scaletta Zanclea, nu pajisi vicinu, porta ancora a resta di stu nomu).

Antichità

Sicunnu i Greci, la fauci dû portu era la stissa fauci ca usau Cronu mi castra a so patri, Uranu.

Anassilau di Riggiu, doppu ca scunfiggìu i forzi di Ippòcrati di Gela, fici arrivari genti dâ Missenia.

La cità fu misa a saccu dî Cartagginisi ntô 396 a.C. e fu cunquistata dî Romani ntô 264 a.C..

Età Minzana

Ntô Medioevu fu la cità cchiù mpurtanti dâ Sicilia e capitali, cu Palermu.

Età Muderna e Cuntimpurania

Ntô 1674-78, si ribbillò â Spagna e fu castijata a malu modu.

Custrujuta arrè appressu ô tirramotu dû 1908, e doppu i bummardamenti nglisi dû 1941-1942 (chî ncursiuna ca accuminciaru già ntô 1940) pi chistu la cità àvi na struttura a scacchera chî stratuna larghi (armenu nzinu â custruzzioni dû tram).

U portu è u cchiù traficatu d'Europa e cullijatu ô cuntinenti dî ferribotti. È puru famusa pâ sedi univirsitaria, funnata ntô 1548, a sicunna 'n Sicilia.

Ntô 1955, Missina fu lu postu scigghiutu pi na cunfirenza dî ministri di l'èstiru di l'Europa punintina ca purtò a la criazzioni dâ Cumunitati Ecunomica Europea.

Dimugrafìa

Pruvincia

Autri cità e posti ntirissanti ntâ pruvincia sunnu Barcialona, Milazzu, l'ìsuli Eolie (Lipari), u Tìnnaru, Taurmina, Giardina, Santu Stèfanu di Camastra e Capu d'Orlandu. Tutta la pruvincia cunteni 108 comuni.

A parrata

A parrata missinisa àvi carattirìstichi particulari, comu l'usu dû cunnizziunali mmeci dû cunjuntivu.

Munumenti e chiesi

A Missina, macari ca cci foru tirrimoti e guerri, cci sunnu ancora tanti munumenti antichi e chiesi, comu:

  • lu "Duomu" o "Matrici" (1197)
  • la chiesa di l'Annunziata dî Catalani (piriudu nurmannu)
  • li funtani di Uriuni e di Nittunu di Giovanni Angelo Montorsoli ('500)
  • lu Municipiu, custruitu di l'architettu Antoniu Zanca
  • lu Palazzu di Giustizzia di Marcellu Piacentini
  • la culonna (60 metri) dâ Madunnuzza ô Portu, custruita supra ô Forti San Sarbaturi
  • la chiesa di Cristu Re
  • la chiesa di Santa Eustochia, gran Santa missinisa
  • lu forti Gunzaga
  • la Gallarìa Vittoriu Emanueli
  • lu Tiatru Vittoriu Emanueli

e tanti autri.

Pirsunaggi cèlibbri

Noti

  1. https://demo.istat.it/app/?a=2024&i=D7B

Talìa puru

Lijami di fora


 
Wikimedaglia
Chista è na vuci nzirita nni l'artìculu n vitrina, zoè una dî mègghiu vuci criati dâ cumunità.
Fu arricanusciuta lu 2005

S'hai traduciutu n'artìculu o hai criatu na vuci e riteni ca sia lu casu di fàrila canùsciri picchì è cumpreta n tuttu, signàlila. Naturalmenti, sunnu boni accittati suggirimenti e canciamenti chi mìgghiùranu lu travagghiu.

Signala na vuci          Archiviu         Talìa tutti l'articuli n vitrina