Muschea
La muschea (o muschìa) è lu locu di cultu pî fidili di l'Islam. La palora veni dirittamenti dû spagnolu "mezquita", a sô vota urigginata dâ palora àrabba "masjid" ca ìnnica lu locu unni si còmpinu li sujùd, li prustirnazzioni ca fannu parti dî muvimenti ubbligaturi c’havi a còmpiri lu fidili uranti.
Nu tipu di masjid particulari è la masjid jàmi‘, la muschea "cuncricazziunali" unni è auspicàbbili pi l'Islam ca si radùnanu cullittivamenti li fidili p’adèmpiri a l'òbbricu dâ prijera ubbricaturia (salàt) dû menzujornu (zuhr) dû venniridìa.
N quantu locu di prijera la muschea nun havi elimenti nnispinzàbbili. È nfatti pussìbbili prijari videmma a l'apertu, o dintra na casa cualegghiè, abbastacchì lu tirrenu è dilimitatu di acchi uggettu (tappitu, mantellu, sassi) e è puru. Chistu picchì, pi tutti l’atti privisti dâ Liggi islàmica (sharì'a), è addumannatu lu statu di puritati ligali (tahàra), uttinìbbuli cu lavacri parziali o tutali dû corpu, mentri lu locu dâ prijera havi a èssiri esenti d’evidenti lurdìa ca putissi cuntaminari cu cû tirrenu havi a aviri cuntattu, comu appuntu avveni ntâ salàt.
La muschea nn’havi nu mihràb (sorta d’absidi o nicchia ca, ntê muschei cchiù umili, pò èssiri simpricimenti disignata) ca ìnnica la dirizzioni dâ Mecca (qibla) e dâ Ka‘ba ca è cunzidirata lu primu santuariu musurmanu didicatu ô cultu di l'ùnicu veru Diu (Allàh).
Puru nun essinziali, na muschea nn’havi videmma nu pulpitu (minbar) di l'àutu dû quali nu particulari Imàm ca si chiama khatīb, prununza la khutba, n'allucuzzioni zoè ca nun nicissariamenti pruponi l'esèggisi di brani dû Curanu.
Picchì la prijera è vàlida chidda havi a èssiri cumpiuta n pricisi mumenti dâ jurnata, scannuti di l'annamentu apparenti dû suli. Pi chissu nu spiciali ncarricatu (muezzin, di l'àrabbu mu'adhdhin) arricorda di l'àutu di na custruzzioni a turri (minaretu, di l'àrabbu manār, "faru") midianti nu richiamu rituali sarmudiatu (adhān) ca di ddu mumentu ‘n appoi è ubbricatoriu prijari (n casa, a l'apertu, n muschea). Pi cu s’attrova arrassu dû minaretu e nun pò pi acchi mutivu ùdiri la vuci dû muezzìn - òi ajutata pi lu cchiù d’autuparranti - si sciurìnanu talora videmma panni janchi, bonu visìbbili macari di luntanu.
Pî nicissitati dâ purificazzioni, sia ô nternu sia ntê mmidiati adiacenzi dâ muschea è spissu prisenti na funtana. Mpurtanti è nfini l'area dâ prijera (musalla), tinninziarmenti rittanculari pi cunzèntiri a l’uranti d’urdinàrisi n fili e ranghi, ô cui nternu pò èssiri prisenti nu roggiu ca n tanti uccasiuna è d’antica fattura, ùtili a assignalari lu tempu c’arresta picchì è vàlida la prijera.
Carattirìstica d’ogni muschea è la mancanza di raffigurazzioni umani o armali, ‘n quantu ustiati di l'Islam. Li dicurazzioni sunnu pirciò di tipu fitoformi (ligati zoè ô munnu viggitali) e, quasi sempri, sunnu prisenti cu virseddi dû Curanu trazzati cu calligrafìi cunzidirati particularmenti "artìstichi" ca dunaru a l'Uccidenti modu di parrari d’ arabbischi.
Muschei n Sicilia
canciaNtâ Sicilia ntra lu 831 e lu 1072, Palermu fu la capitali di n'emiratu. La riliggiuni ufficiali fu l'islam, e secunnu la tistimunianza di Ibn Hawqal, cc'èranu 300 moschei sulu n Palermu. Di lu piriudu àrabbu, restunu n Sicilia armenu li rùdiri di 3 moschei: una n Sperlinga, una n Segesta e n'àutra n Rumetta.