Calabbria Citiriuri

La Calabbria Citiriuri (o Calabbria latina) era ntô Mediuevu è la zona ca currispunni cchiù o menu a la "Calabbria sittintriunali". St'ària cumprinnìa tutta la pruvincia di Cusenza e la parti centru-sittintriunali dâ pruvincia di Crutoni, cunfinava a Nord cu la Basilicata, a urienti cû Mari Joniu e a uccidenti cû Mari Tirrenu, e a Sud cu la Calabbria Ultiriuri. St'ùrtimu cunfini vinìa idintificatu a urienti dû ciumi Netu e, a uccidenti, dâ chianura di Dicollatura (CS).

Li cincu pruvinci calabbrisi attuali

Linguìstica

Li parrati calabbrisi sittintriunali zoè chiddi parrati ntâ Calabbria Citiriuri assimìgghianu a lu napulitanu e si diffirènzianu assai dî parrati calabbrisi dâ zona "Ultiriuri".

Assenza dû passatu rimotu

Nta li parrati calabbrisi dâ zona "Citiriuri", lu passatu rimotu è assenti e scanusciutu ntâ cuniugazzioni dî verbi.

Asempi:

• Haju pigliatu.
• Signu jutu, sugnu jutu

Mentri ntâ zona "Ultiriuri" s'usa sistimaticamenti lu passatu rimotu ("pigghiai" e "ivi").

Usu dû nfinitu doppu li verbi mudali

Ntê parrati calabbrisi dâ Calabbria Citiriuri ginirarmenti s'usa lu nfinitu doppu li verbi mudali.

Asempiu:

• Vogliu mangiàre.

Usu dû lèssicu d'urìggini latina antica

Ntê dialetti calabbrisi sittintriunali s'ùsanu supratuttu li palori ca vèninu dû latinu anticu (mentri ntê dialetti calabbrisi miridiunali s'ùsanu ginirarmenti li palori calabbrisi d'urìggini greca antica).

Calabbrisi sittintriunali	Latinu	Talianu
ranùnchiulu	ranunculus	ranocchio
lìtria / ìtria	lytra	lontra
culilùcida	codi-lucida	lucciola

Lijami di dintra

• Calabbrisi sittintriunali

Purtali di la Calabbria – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra la Calabbria.