Magna Grecia
La Magna Grecia ("Magna Graecia" n latinu, "Megalê Hellas / Μεγάλη Ελλάς" n grecu) è lu nomu di la zona di Talia di lu Sud chi fu anticamenti culunizzata di li Greci a cuminciari di lu sèculu VIII a.C. La Magna Grecia avìa comu citati li riggiuni di la Calabbria, Campania, Lucania e Pugghia Autri tirritori greci nta Talia sunnu nta li costi siciliani e nta li Marchi (Ancona) e nta lu Venetu (Adria).

La Magna Grecia nun va cunfunnuta la Sicilia greca
Storia cancia
Li greci si spustanu ntà l'Italia pi truvari novi terri ricchi, li primi câ vinnunu ntà Magna Grecia fonu li calcidesi câ funnanu Pithecusa (Ischia) e Kyme (Cuma) 'ntra lu 756 a.C. ed 743 a.C Autri citati 'mpurtanti fonu Rhegion (Reggiu), Sybaris (Sibari), Taras (Tarantu) e Kroton (Crotoni).
Li cità-statu cancia
L'organizzazioni amministrativa è la stissa dâ Grecia, chidda di poleis a citati statu.
L'ecanumìa cancia
Nta li cità dâ Magna Grecia, si sviluppau lu cummerciu, l'agricurtura e l'artiggianatu.
L'arti cancia
Di Grecia, l'arti, la littiratura e la filusufìa nfluinzaru la vita dî culoni. Tanti ranni pirsuni anu vissutu ntâ Magna Grecia, comu Pitàgura, Eschilu, Sòfucli e Platuni.
Lu sport cancia
Li culoni mannàvanu spurtivi di tutti li sport a li jòchira chi èranu a Olimpia e Delfi ntâ Grecia.
Lu diclinu cancia
Ntô sèculu III a.C. li culoni cuminzaru a diclinari nta lu sò splinnuri, lu mutivu principali è ligatu a la nova putenza: Roma.
Culoni grechi cancia
Calabbria cancia
Rhegion - Riggiu Calàbbria, Lakroi - Locri, Kroton - Crotoni, Kaulon - Monasteraci, Sybaris - Sibari, Krimisa - Cirò, Hipponion - Vibbu Valenzia, Metauros - Gioja Tauru, Medma - Rosarnu, Laos - Marcinara, Terina - S.Eufemia
Campania cancia
Pithecusae - Ischia, Kymai - Cuma, Neapolis - Nàpuli, Posidonia - Paestum, Elea - Velia (Novi Velia)
Lucania cancia
Metapontion, Metapontum - Metapontu
Pugghia cancia
Taras, Tarentum - Tarantu, Kallipolis - Caddhrìpuli
Sicilia cancia
Naxos - Giaddini-Naxos, Zankle - Missina, Syraka - Sarausa, Akragas - Girgenti, Gelas - Gela, Katane - Catania, Leontinoi - Lintini, Mègara Hyblaea - Mègara Iblea, Kamarina - Kamarina, Mylae - Milazzu, Akrai - Palazzolu Acrèidi, Himera - Imera, Selinus - Silinunti, Casmene, Eraclea Minoa, Lipari
Àutri riggiuni cancia
Ci fonu assai autri riggiuni taliani câ appinu 'nsidiamenti greci, ma nun fonu cunsidirati mai Magna Grecia, chissi su:
Ankon - Ancona
Hatria - Adria
Purtali di lu Salentu – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra lu Salentu. |
Purtali di la Calabbria – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra la Calabbria. |