L' Odissea è nu puema n versi di Omeru. Cu l' Ilìadi, di cui è n certu sensu la cuntinuazzioni, è cunsidiratu comu n'òpira chi marca la nascita dâ littiratura. Si stima tra lu 800 e lu 700 a,C la data dâ sò cumpusizzioni. Cunta la storia di Ulissi, chi doppu la caduta di Troia appi a viaggiari pi tuttu lu mari Meditirràniu, circannu la sò patria Itaca.

Testa di Ulissi ô museu di Sperlonga.
Omeru, Odissea, manuscripto, 3rd quarter of the 15th century (British Library)

Lu cuntinutu cancia

Lu puema si tratta dû viaggiu longu di Ulissi chi si sta arricugghiannu a Ìtica doppu la guerra di Troia. La storia dâ guerra di Troia veni raccuntata nta l'Odissia mentri Ulissi si truova 'nta la reggia ri Feaci. Nta l'Odissia, cci voli dici anni prima ca s'arricogghi a sò muggheri Penelopi. Addimentri tanti òmini la stannu curtannu pû fattu dâ sò richezza. Facennu stu viaggiu, Ulissi e li soi marinari hannu a luttari contra monstri e autri piriculi di mari. Atena, la dia greca di ntilligenza l'aiuta. Chissi sunna na scelta dî monstri ca ncontra:

  • Ciclopi: nu gianti c'un occhiu chi pistìa cristiani (Ulissi lu punci ntô sò occhiu cu na lancia).
  • Sireni: criatura cu vuci accussì beddi ca tutti chi li sèntinu vonnu a jiri â sò ìsula pi forza unni mòrinu (Atena dici a Ulissi pi jinchiri l'arricchi dî marinari cu cera, mmeci iddu veni attaccatu ôn palu ca voli sintirili. Mmàggina ca senti la vuci di sò matri e gridau ca voli èssiri libbiratu pi jiri a truvarila - ma è tuttu nu sonnu e nu truccu).
  • Scilla e Cariddi: la Scilla si mancia sei marinari, e lu Cariddi si mancia tuttu la navi. Ulissi havi a navigari la navi abbicinu la Scilla ma cchiù luntantu pussibbili dû Cariddi. Significa ca perdi sei marinari ma armenu la navi nun veni distruduta.

Na parti dâ storia si rivolgi attornu l'ìsula di Trinacria, chi volidri la Sicilia.

L'Odissia (e l'Illiadi) discrìvinu la cultura dâ Grecia antica. Si cridi ca Omeru usava li storî antichi passati d'avi, ma nun si sapi pi sicuru quali sunnu cunti ricriati d'Omeru, e quali rapprisèntanu fatti veri dâ storia grecia.