Antica Roma

(Rinnirizzata di Roma antica)

Pi Antica Roma o Roma antica si ntenni la civilà rumana di la sò nascita, chi currispunni â funnazzioni di Roma ntô 753 a.C. di la parti di Ròmulu nzinu â fini di lu mpiru rumanu476 d.C..

Lu tirritoriu rumanu di l'uriggini â caduta di lu mpiru.

Li pirìudi principali cancia

La storia di Roma antica si dividi n tri piriudi principali.

Li re di Roma cancia

Lu primu fu chiddu dî Re di Roma. Stu piriudu fu carattirizzatu di lutti nterni, e di guerri riggiunali cu li pòpuli di l'Italia cintrali.

La ripùbbrica rumana cancia

Ntô 509 a.C. fu nstaurata la ripùbbrica rumana chi durau nzinu ô 27 a.C..
Stu piriudu fu carattirizzatu di na prugrissiva crisciuta di mpurtanza di Roma comu putenza riggiunali.
Li guerri punichi e la caduta dâ civilizzazzioni ellinistica graperu ê rumani lu duminiu dâ Sicilia, scippata ê greci e ê Cartagginisi e prugrissivamenti di tuttu lu Miditirraniu.
Arricurdamu nta stu piriodu li tri cchiu famusi pueti di l'Antica Roma:

  1. Ovidiu (43 p.e.v., 17-18 e.v.)
  2. Virgiliu (70 p.e.v., 19 p.e.v.)
  3. Orazziu (65 p.e.v., 8 p.e.v.)

Lu mpiru cancia

 
L'arcu di Custantinu

Li lutti pi lu cumannu tra li vari pirsunalità di la fini dâ ripùbbrica purtaru â nstaurazzioni di lu mpiru, sutta Ottavianu Augustu. Sutta Tibberiu, e appoi cu Traianu, Adrianu lu mpiru agghicau â massima ispansioni. La dicadenza fu ineluttabbili e la prugrissiva dibbulizza dî frunteri e lu viguri di li nvasioni barbari mitteru fini ô mpiru versu la fini dû V sèculu.

Talìa puru cancia